Οικιακός εξοπλισμός στην Κυδωνιά -Γραμμένη Οξυά

Οικιακός εξοπλισμός στην Κυδωνιά -Γραμμένη Οξυά 

Τα οικιακά σκεύη και τα έπιπλα που υπήρχαν ήταν λιγοστά.

Το τζάκι ήταν σημείο αναφοράς αφού εκεί γινόταν και το μαγείρεμα αλλά και το ψήσιμο του καφέ και συνήθως πάνω στο τζάκι ήταν τοποθετημένος ο μπρούτζινος χειρόμυλος για τον καφέ … αργότερα προστέθηκε και ένα ραδιόφωνο .Μια γάστρα, μια πυροστιά, μια μάσια ήσαν τα σύνεργα του τζακιού . Για φωτισμό ένα λυχνάρι για τις καθημερινές και μια λάμπα , για τις γιορτές .

Τα σκεύη στα οποία μαγείρευαν τα λέγανε "χαλκώματα" και ήταν : Μία τέντζερη, ένα καζάνι, ένα τηγάνι, , ένα μπρίκι , ένα τσουκάλι δύο ταψιά και κάμποσα χλιάρια που μια ή δυό φορές το χρόνο γίνονταν καινούργια χάρη στον καλαντζή ο οποίος έκανε επικασσιτέρωση προς αποφυγή τροφικών δηλητηριάσεων .

Για τις μετρήσεις χρησιμοποιούσαν το τσουκάλι , το χωνί , το στατέρ καθώς και την παλάντζα για τα ζυγίσματα..

Για τις αγροτικές εργασίες υπήρχαν διάφορα εργαλεία όπως, το αλέτρι ξύλινο ή σιδερένιο , καθώς και οι λαιμαργιές για τα ζώα που όργωναν , η κλαδευτήρα , τα δρεπάνια , τα δικριάνια ,τα τσεκούρια, μερικά τσαπιά , ένας λοστός μια κοσιά ένας  λούρος για το τίναγμα των καρυδιών και καστανιών ,δύο φορτωτήρες για το φόρτωμα των ζώων ,μια ψεκαστήρα για να ραντίζουν τα αμπέλια , ένα κιαφολόι , μια ταλάρα μια κάδη και μερικά βαρέλια .
Για την επεξεργασία των προιόντων χρησιμοποιούσαν τη Σήτα για να κοσκινίζουν το αλεύρι, το πλαστήρι και τον πλάστη για να ανοίγουν φύλλα για τις πίτες , το κόσκινο ,  το ρεμόνι που εκτός από κόσκινο το χρησιμοποιούσαν και για να τρίβουν τον τραχανά ,ένα σκαφίδι για ζύμωμα (σκαμμένος κορμός δέντρου) ,τη γάστρα ,τη γαστρούλα , την καράμπα ,τον τάλαρο ,την τσαντίλα  και  ένα βλόερο για να σφραγίζουν τα πρόσφορα.

Για την καθαριότητα χρησιμοποιούσαν  τη  βαρέλα για τη μεταφορά νερού  , το τσουκάλι , καθώς και τη σκαφίδα για πλύσιμο και για μπάνιο των παιδιών που ήταν φτιαγμένη από σανίδες  ..

Για την υφαντουργία χρησιμοποιούσαν τη ρόκα με το αδράχτι, την  ανέμη και το σημαντικότερο όλων τον αργαλειό  που υπήρχε στα περισσότερα σπίτια ..

Δημοτικό Σχολείο Κυδωνιάς

Δημοτικό Σχολείο Κυδωνιάς
Το Δημοτικό Σχολείο βρισκόταν δίπλα στην εκκλησιία του Αη Γιάννη ήταν ένα μονοθέσιο εξατάξιο σχολείο υπαγόμενο στην επιθεώρηση στοιχειώδους εκπαίδευσης Ναυπάκτου. Λειτουργούσε από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή πρωί και απόγευμα και το Σάββατο μόνο το πρωί. Το προαύλιο ήταν μικρό και σε δύο επίπεδα που θύμιζαν πεζούλες , στο κάτω μέρος της αυλής υπήρχε μια καρυδιά και στην δυτική πλευρά υπήρχε ένα ημερόδεντρο (βελανιδιά) στην οποία ήταν κρεμασμένη η καμπάνα της εκκλησίας .
Η καμπάνα που χτυπούσε κάθε πρωί , λίγο πριν αρχίσει το μάθημα, και κάποιες φορές ήταν το ξυπνητήρι μας … τρέχαμε το χειμώνα κρατώντας πάντα κι ένα ξύλο στο χέρι για τη σόμπα του σχολείου. Οι επιμελητές πήγαιναν από τα χαράματα για να ανάψουν τη σόμπα , να χτυπήσουν την καμπάνα και φυσικά να φέρουν φρέσκες βέργες από κρανιά γιατί ολο και κάποιες έσπαγαν από την πολλή χρήση ..
Το διάβασμα τις χειμωνιάτικες νύχτες.. με το λιγοστό φως του η του λύχνου η του καντηλιού ή των ξύλων με ρετσίνι που έκαναν φλόγα στο τζάκι..
Τη δεκαετία του 60 λειτουργούσαν συσσίτια. το συσσίτιο περιλάμβανε ζεστό γάλα (σκόνη), κασέρι και βούτυρο σε κονσέρβες (αυτό το βούτυρο ήταν ο εφιάλτης μας , δεν πήγαινε κάτω με τίποτα) . Οι μανάδες μας εκ περιτροπής μαγείρευαν στο μαγειρείο που στεγαζόταν στο σπίτι Σταύρου και Ηλία Μπατσαούρα .Τα κύπελα που χρησιμοποιούσαμε για να πίνουμε γάλα ήταν κυρίως κονσερβοκούτια ..
Το έργο του δάσκαλου ήταν σύνθετο και επίπονο. Είχε έξι τάξεις να διδάξει με αριθμό παιδιών κάπου είκοσι πέντε που γίνονταν τριάντα η και περισσότερα την άνοιξη που έρχονταν και κάποια παιδιά από την Μεγάλη Παλούκοβα.
Ο δάσκαλος έπρεπε να οργανώσει την δουλειά του κατά τέτοιο τρόπο ώστε όλες οι τάξεις να απασχολούνται κατά τις διδακτικές ώρες. Τα περισσότερα μαθήματα, όπως η Ανάγνωση και η Αριθμητική ήταν διαφορετική στην κάθε τάξη. Σε ορισμένα μαθήματα γινόταν συνδιδασκαλία της 3ης με την 4η και της 5ης με την 6η.
Αυτό το σύστημα ωφελούσε τους καλούς μαθητές οι οποίοι παρακολουθούσαν και τα μαθηματικά μεγαλύτερων τάξεων
Πολλές φορές ο δάσκαλος χρησιμοποιούσε τα μεγάλα και επιμελή παιδιά σαν βοηθούς του με σκοπό να παρακολουθούν την εξέλιξη των εργασιών που είχαν δοθεί και να ενισχύουν τα παιδιά των μικροτέρων τάξεων
Όταν ο δάσκαλος συναντούσε τους γονείς αφού μιλούσαν λίγο για την απόδοση των παιδιών η συνομιλία είχε πάντα τον ίδιο επίλογο «ξύλο δάσκαλε μην τα λυπάσαι» . Είναι αλήθεια πως έπεφτε πάρα πολύ ξύλο συνήθως με τη βέργα την κρανίσια και πρήζονταν οι παλάμες και γίνονταν κατακόκκινες …Μια πιο βάρβαρη μέθοδος ήταν να βγούμε στο προαύλιο και να μαζέψουμε πετραδάκια και αφού τα τοποθετήσουμε στο πάτωμα να καθίσουμε με τα γόνατα στα χαλίκια μέχρι να τρέχει αίμα και το βαρβαρότερο όλων ήταν ο εγκλεισμός στο υπόγειο …
Εκδρομές πηγαίναμε συνήθως στην Πάδι ή στην Αγία Παρασκευή ή στις Καστανιές ..Το 1966 προς το τέλος Μαίου πήγαμε εκδρομή στον Αη Λιά όπου συναντηθήκαμε με το Δημοτικό σχολείο απ το Κριάτσι , ενώ το 1967 πήγαμε στην Καστανιά όπου συναντηθήκαμε με το Δημοτικό σχολείο Ελατόβρυσης
Κάναμε πολύ ωραίες σχολικές γιορτές κυρίως την 25 Μαρτίου και στο τέλος της σχολικής χρονιάς που λέγαμε ποιήματα και παίζαμε διάφορα θεατρικά , είχαμε τα καλύτερα σκηνικά απ όλα τα σχολεία της περιοχής χάρις στον Ζωγράφο Βασίλη Καρασμαίλη (Παπαβασίλη)
Στο τέλος του σχολικού έτους ο δάσκαλος έδινε τα ενδεικτικά σε αυτούς που προάγονταν στην επόμενη τάξη και ανακοίνωνε αυτούς που θα έμεναν στην ίδια τάξη..
Δάσκαλοι που πέρασαν από το Δημοτικό σχολείο Κυδωνιάς
Κατσάνος …δεν θυμάμαι το μικρό του , ήταν από την Κυδωνιά
Γρηγόρης Αθανασίου από τη Γραμμένη Οξυά
Χρηστιάς..
Παρασκευάς...
Θεοφάνης Παπαγεωργίου ,από την Κυδωνιά
Δεν θυμάμαι τους επόμενους γιατί το 1969 φύγαμε από την Κυδωνιά

αλώνισμα

Αλώνισμα
Όταν τελείωνε ο θερισμός, στις αρχές του Ιουλίου, άρχιζαν οι εργασίες επισκευής και καθαρισμού των αλωνιών. Στην Κυδωνιά υπήρχαν στην άκρη του χωριού δύο αλώνια ένα χωμάτινο που το χρησιμοποιούσαν και λίγο πιο κάτω ένα πέτρινο αλώνι κάπως ανενεργό , επίσης θυμάμαι ένα χωμάτινο αλώνι στη Γούστιανη που ήταν ενεργό αφού τότε τα περισσότερα χωράφια στη Γούστιανη τα έσπερναν στάρι .
Οι θυμωνιές με τα δεμάτια του σταριού συγκεντρώνονταν γύρω από το αλώνι και γύρω απ' αυτές εκατοντάδες πουλιά που τα λέγαμε σιταρίθρες και φυσικά δεν έλλειπαν οι πλάκες (σκανταλιές) .. Στη μέση του αλωνιού, υπήρχε στερεωμένος ένας κάθετος ξύλινος στύλος, ύψους περίπου δυο μέτρων, με διχάλα στο πάνω μέρος, που λεγόταν "στρούερος" σε άλλα μέρη το λένε "στυγερό" γύρω από το οποίο τυλιγόταν και ξετυλιγόταν το σχοινί που καθόριζε την τροχιά των μουλαριών . Συνήθως το αλώνισμα γινόταν με δυο μουλάρια . Τα μουλάρια τα έδεναν το ένα δίπλα στο άλλο και σε απόσταση ασφαλείας για να μην κτυπιούνται μεταξύ τους.  Μεγάλο ρόλο στο σπάσιμο των σταχιών και στο τρίψιμο της καλαμιάς έπαιζαν τα πέταλα που φορούσαν στα πόδια τους τα άλογα .Τα δεμάτια τα έλυναν και τα τοποθετούσαν με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνουν τα ζώα στο πάτημα. Γύρω από το "στρούερο" αφηνόταν ένας χώρος διαμέτρου 1-1,5 μέτρων, για να περιφέρεται ο αγωγιάτης δηλαδή ο άνθρωπος που καθοδηγούσε τα ζώα στην περιφορά τους. Ο αγωγιάτης φορώντας συνήθως ένα μαντήλι στο κεφάλι (που να ήξερε ότι στις μέρες αυτό θα γινόταν μόδα ) κατά το αλώνισμα «βίτσιαζε» τα ζώα, κουνώντας τη βίτσα στον αέρα και φωνάζοντας ρυθμικά, δίνοντάς τους έτσι κουράγιο και ρυθμό. Τα μουλάρια-άλογα γύριζαν γύρω – γύρω από το στύλο. Το ίδιο έκανε και ο αγωγιάτης. Τα στάχια κάτω από τις καλοπεταλωμένες οπλές των μουλαριών έσπαζαν και απελευθέρωναν τον καρπό.
Με το πάτημα των μουλαριών, τα σπασμένα στάχια ανακατευόντουσαν με το άχυρο και δεν ήταν δυνατόν να τριφτούν όλα και να βγει ο καρπός. Για το λόγο αυτό, κατά διαστήματα, σταματούσαν το αλώνισμα και έκαναν το γύρισμα, κυκλικά. Έβαζαν τα δεκριάνια μεταξύ του άχυρου και της επιφάνειας του αλωνιού και το γύριζαν, έτσι ώστε το άχυρο να πάει κάτω και τα στάχια πάνω. Συνήθως τα γυρίσματα του αλωνιού ήταν τρία ή τέσσερα.  Τα παιδιά έτρεχαν χαρούμενα πίσω από τα άλογα και όταν τα άλογα προσέγγιζαν το κέντρο έρβισκαν την ευκαιρία να κάνουν μερικά μακροβούτια μέσα στο άχυρο
Το λίχνισμα. Όταν τελείωνε το αλώνισμα ακολουθούσε το λίχνισμα. Το λίχνισμα γινόταν τις απογευματινές ώρες που συνήθως αρχίζει και φυσάει ο αέρας. Με το λίχνισμα ξεκαθάριζε το σιτάρι από το άχυρο. Στο λίχνισμα στέκονταν κάθετα προς τον αέρα και με το φτυάρι πετούσαν ψηλά (1,5 μέτρα περίπου) το άχυρο και το σιτάρι.
Το κοσκίνισμα ήταν το τελευταίο στάδιο για να ξεκαθαρίσει ο καρπός ..Στη συνέχεια ο καρπός μεταφερόταν στα σπίτια και έμπαινε σε κασόνια και από εκεί θα πήγαινε στους νερόμυλους για να μετατραπεί σε αλεύρι.
Το άχυρο ήταν βασική τροφή των ζώων το χειμώνα και για το λόγο αυτότο μάζευαν , το συσκεύαζαν και το μεταφέραν στους αχυρώνες 

Το καλοκαίρι του 1970 που ήμασταν στη Γραμμένη Οξυά οι θυμωνιές ήταν πολύ περισσότερες συγκριτικά με την Κυδωνιά και το αλώνισμα το έκαναν με την αλωνιστική μηχανή που είχε έρθει από την Σπερχειάδα ,την έλεγαν "Μασίνα" και έκανε έναν αλλόκοτο θόρυβο που τον επέτεινε ο καλοκαιρινός καύσωνας , δούλευε ασταμάτητα από χάραμα ως το σούρουπο . .Είχε εγκατασταθεί στη θέση "Βαβως Λάκα" και οι θυμωνιές με τα δεμάτια θα ήταν πάνω από τριάντα και αρκετά μεγάλες και είχαν γεμίσει την γύρω περιοχή , ένθεν κακείθεν του δρόμου ...Η μηχανή ήταν πολύ πιο γρήγορη από τα άλογα ,αλλά και πιο καθαρός έβγαινε ο καρπός και ούτε δεκριάνια ούτε λιχνίσματα χρειάζονταν ..η ίδια μηχανή, συγχρόνως, μπάλιαζε και το άχυρο. Την μεθεπόμενη χρονιά οι θυμωνιές ήσαν δύο ή τρείς και η "Μασίνα" θεώρησε πως ήταν ασύμφορο να μεταβεί στη Γραμμένη Οξυά για 3 θυμωνιές έτσι αναγκάστηκε ο Λεωνίδας ο Δρόσος και οι άλλοι να μεταφέρουν τα δεμάτια τους στο αλώνι του Πλάκα και να αλωνίσουν για τελευταία φορά με το άλογο ..εκεί γράφτηκε ο επίλογος της σιτοπαραγωγής για τη Σιτίστα.

Στη φωτογραφία φαίνεται ο Λεωνίδας Δρόσος στο τελευταίο αλώνισμα !

Ξεφλούδια στη Ζηλίστα της δεκαετίας του 60

Τη δεκαετία του 60 έσπερναν και καλαμπόκι στο χωριό μας, η σπορά γινόταν το Μάη , τον Αύγουστο τα καλαμπόκια ήταν πολύ τρυφερά και πολύ νόστιμα , κατάλληλα για ψήσιμο αλλά ήταν και πάσχα για τα ασβούρια που μας ανάγκαζαν να ξενυχτάμε και εμεις που είμασταν μικρά παιδιά χτυπώντας γκαζοτενεκέδες για να τα απομακρύνουμε . Η περισυλλογή του καρπού γινόταν κατά το τέλος Σεπτεμβρίου , όσο περίσευε από τους ασβούς και τις κίσες  μεταφερόταν αποθήκευόταν στο κατώγι στο οποίο συνήθως αποθηκευόταν και βαρέλια κρασιού , κάστανα μαζί με κακατσίδες κλπ . Όταν τέλειωνε ο κύκλος των φθινοπωρινών εργασιών , λίγο μετά τον τρύγο και το μάζεμα του κάστανου και το πάτημα των σταφυλιών και είχε κρυώσει ο καιρός , ενώ ο μούστος έβραζε στα βαρέλια ο νοικοκύρης φώναζε τους συγχωριανούς, να μαζευτούν ένα βράδυ για να ξεφλουδίσουν το καλαμπόκι ,έτσι σχεδόν κάθε μέρα γινόταν και κάποιο ξεφλούδι σε κάποιο από τα σπίτια του χωριού. Για ευκολία χρησιμοποιούσαν συνήθως μία πρόκα 45άρα, ως βοηθητικό εργαλείο για να ανοίγουν στην άκρη τα φύλλα και εν συνεχεία τραβώντας τα προς τα κάτω να απελευθερώνουν τον καρπό, παράλληλα πρόσεχαν να αφήνουν δύο φύλλα για να μπορούν να δένουν και να κρεμούν τον καρπό για να ξεραθεί. Τα παιδιά έπαιρναν μέρος στο ξεφλούδι τις πρώτες ώρες (6-8) και η χαρά τους ήταν να δίνουν σάλτα και να χώνονται μέσα στα φλούστρια (φλέσουρα), όταν έρχονταν οι μεγάλοι η νοικοκυρά κερνούσε τα παιδιά κάποιο γλυκό ,συνήθως χαλβά που είχε φτιάξει για την περίσταση και τα έδιωχνε διακριτικά ..Οταν έφευγαν τα παιδιά οι ενήλικες οι οποίοι έβγαζαν σχεδόν όλη τη δουλειά το άρχιζαν τα καλαμπούρια , επιναν κρασί ,έλεγαν διάφορα ανέκδοτα ακατάλληλα για ανηλίκους και φυσικά το έριχναν στο τραγούδι, διηγιόντουσαν ιστορίες από τα παλιά , ενώ οι σπιτονοικοκυρές προσέφεραν κρασί, τσίπουρο, τηγανίτες και καμία πίτα.

Χρονόμετρα

Έστεναν ένα τσαπί ορθό στη μέση του χωραφιού και  πως του στυλιαριού ο ίσκιος άξαινε και μίκραινε στης μέρας το διάβα, έτσι κι η γνώση της ώρας. Κάποτε ο ίσκιος του τσαπιού χάνονταν, ότι κατακορφής ο ήλιος τ’ ουρανού κι ήτανε μεσημέρι… Και κάθονταν κι ανάσαιναν οι αργατιές κι έτρωγαν το ψωμί και μέρευαν ψίχα απ’ της μπλάνας την αγριάδα… Δεν ύπαρχε ρολόι τότες κι ούτε η ώρα άλλαζε… Σημάδια ο ήλιος, ο ίσκιος και το τσαπί… Κι άκουες να λένε, ώρα χάραμα, ώρα κολατσιό, ώρα γιόμα, ώρα απόγιομα, ώρα δειλινό, ώρα βράδυ…

Προτάσεις

Κάποιες ιδέες προς τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου 
Θα πρότεινα στα μέλη του νέου Δ.Σ. όποια και όπως εκλεγούν να λάβουν υπ όψιν τους κάποια πράγματα που θα ήταν καλό να γίνουν και θεωρώ ότι ίσως μπορούν να γίνουν..
1. Κατασκευή Γηπέδου 5 επί 5 στο χωριό.
2. Ετήσια Γενική Συνέλευση στο Χωριό 10 έως 20 Αυγούστου 
3. Κοπή πίτας στα σκαλάκια (έτσι κι αλλιώς γίνεται)
4. Συνάντηση κάποια κυριακή σε ταβέρνα ..
5. Μία ή δύο εκδρομές στο χωριό με πούλμαν
6. Βράβευση των παιδιών που εισάγονται στις ανώτατες σχολές, ο 1ος με ένα Notebook ενώ ο 2ος και ο 3ος με ένα tablet.
7. Να γίνονται ανοιχτά Διοιηκητικά Συμβούλια στα οποία να συμμετέχουν όσοι χωριανοί θέλουν .
8. Να γίνεται τακτική ενημέρωση της ιστοσελίδας .
9. Να γίνει προσπάθεια χρηματοδότησης μαθημάτων παραδοσιακών χορών , τουλάχιστον στην Αθήνα.
10. Στο χωριό να γίνουν διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως
α. Αναβίωση διαφόρων εθίμων που σχετίζονται με τη ζωή των κατοίκων όταν το χωριό ήταν στην ακμή του. .Πχ Αλώνισμα - Ξεφλούδια , παιδικά παιχνίδια κλπ
β. Πρωτάθλημα δηλωτής
γ. αθλητικές εκδηλώσεις (γίνονται)
δ. Μουσική Βραδυά (γίνεται)
ε. Διαγωνισμός video μικρής διάρκειας με θέματα που έχουν σχέση με το χωριό πχ. φυσική ομορφιά , έθιμα ,πανηγύρι, ιστορικά στοιχεία- τρόπο ζωής ... με ζωντανές συνεντεύξεις και να βραβεύονται τα καλύτερα τα οποία θα μπορούν να προβάλλονται στο youtube ώστε να διαφημίζουν το χωριό.
ζ. διεξαγωγή παλαιών παραδοσιακών παιχνιδιών..
θ. επιμνημόσυνη δέηση για τους πεσόντες υπέρ πατρίδος
ι. Συγκέντρωση παλιών φωτογραφιών και επί τόπου σκανάρισμα ώστε να γίνει έκθεση παλιών φωτογραφιών.
κ. Η συγκέντρωση, διαφύλαξη, μελέτη και παρουσίαση του Λαογραφικού Αρχαιο­λογικού και ιστορικού υλικού του χωριού καθώς και της ευρύτερης περιοχής .
λ. Διοργάνωση ποδοσφαιρικών αγώνων με γειτονικά χωριά .
μ. Οδοιπορικό στη βρύση του Αρβανίτη ή και αλλού.
ν. παροχή ηθικής, υλικής, οικονομικής και κάθε άλλης δυνατής βοήθειας σε αναξιοπαθούντες.

Γιατί στο χωριό

Ως ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Γραμμένης Οξυάς θα ήθελα να υπενθυμίσω πως ο σύλλογος δεν είναι ιδιοκτησία κανενός ούτε σύλλογος των εν Αθήναις Γραμμενιοξυτών αλλά σύλλογος των απανταχού Γραμμενιοξυτών και αυτών που μένουν στη Σπερχειάδα και αυτών που μένουν στο Μεσολόγγι και αυτών που διαμένουν σε άλλες πόλεις και χωριά της Ελλάδας και του εξωτερικού , επειδή και αυτοί οι Γραμμενυοξιώτες είναι μέλη του συλλόγου , έχουν τα ίδια δικαιώματα ,θα ήταν καλό να πάρουν και αυτοί μέρος στην διαδικασία ανάδειξης νέου Δ.Σ. του συλλόγου και ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να διεξαχθούν οι αρχαιρεσίες τον Αύγουστο στο Χωριό.

Εκλογες στο Χωριό

Αγαπητοί φίλοι και συγχωριανοί σας εύχομαι καλή χρονιά . Ενημερώθηκα από την εφημερίδα πως στις 17 Ιανουαρίου θα γίνει κοπή πίτας του συλλόγου και εν συνεχεία θα γίνουν αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέου Δ.Σ. θα ήθελα να επαναλάβω την πάγια θέση τόσο την δική μου όσων και πολλών συγχωριανών πως οι αρχαιρεσίες πρέπει να γίνονται το καλοκαίρι στο χωριό ανήμερα το δεκαπεντάγουστο , για να έχουν τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή μελών και υποψηφίων για το Δ.Σ. Με την πεποίθεση πως την απόψη μου συμμερίζονται πάρα πολλοί συγχωριανοί , καλώ την παρούσα διοίκηση του συλλόγου να αναβάλλει τις αρχαιρεσίες και να τις προγραμματίσει να γίνουν τον Αύγουστο στο Χωριό..

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Στην Κυδωνιά

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Στην Κυδωνιά τη Δεκαετία του 60 Καλήν ημέραν άρχοντες αν είναι ορισμός σαςΧριστού τη Θεία γέννηση να πω στ’αρχοντικό σας.....Ο δάσκαλος μας χώριζε σε 2 ομάδες η πρώτη ομάδα θα έλεγε τα κάλαντα των χριστουγέννων και η δεύτερη τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς . Ξεκινούσαμε πολύ πρωί κατά τις 5 ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών και παίρναμε τα σπίτια με τη αράδα , ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπήρχε και κινούμασταν σαν ίσκιοι στα σκοτεινά δρομάκια , συνήθως είχε πολύ κρύο η χιόνιζε εκείνες τις μέρες και ντυνόμασταν με όσα περισσότερα ρούχα είχαμε ,βάζαμε τσουράπια (εγχώριας παραγωγής) , γαλότσες, σκουφιά κλπ .( Τις μάλλινες φανέλες που έπλεκαν συνήθως οι γιαγιάδες τις φοράγαμε χειμώνα- καλοκαίρι) .Στα σπίτια που πηγαίναμε μας φίλευαν κουραμπιέδες η τηγανίτες που και που και κανένα μπακλαβά και το φιλοδώρημα που έριχναν στον αυτοσχέδιο κουμπαρά που είχαμε φτιάξει ειδικά για αυτή τη μέρα , ήταν αλλού δίφραγκο αλλού τάληρο αραιά και που παίρναμε και κανένα εικοσάρικο ασημένιο , όμως δεν έλειπαν και οι τρύπιες δεκάρες -εικοσάρες . Σε όλα τα σπίτια οι νυκοκυραίοι ήταν ξύπνιοι και η φωτιά ήταν αναμμένη , και όταν ήμασταν αρκετά βρεγμένοι μας κρατούσαν λίγο παραπάνω να ζεσταθούμε και στεγνώσουμε πριν προχωρήσουμε για το επόμενο σπίτι .Με το ξημέρωμα είχαμε τελειώσει και πηγαίναμε προς το μαγαζί όπου γινόταν η καταμέτρηση και η μοιρασιά των εισπράξεων . Οι εισπράξεις συνήθως ήταν 120 μέχρι 150 δραχμές και η ομάδα είχε 6 έως 8 παιδιά.Μόνο τα αγόρια έλεγαν κάλαντα . (Τα κορίτσια έλεγαν του Λαζάρου)

Χριστούγεννα Στην Κυδωνιά και τη Γραμμένη Οξυά

Χριστούγεννα Στην Κυδωνιά και τη Γραμμένη Οξυά
Όπως ακριβώς τα περιέγραψε ο πατέρας μου Γεώργιος Μπατσαούρας στις 16/12/2004
Η νηστεία κρατούσε όλο το σαραντάημερο , μία φορά όμως ετρώγαμε και ψάρια (τ αη Σπυριδόν μάλλον) . Ανήμερα τα Χριστούγεννα εσφάζαμε τα γουρούνια . Νύχτα παηναμε εκκλησία και φέγγοντας απόλαε , μετά αν ήταν κανένας Χρήστος πάηναμε και χρονοπολάγαμε , μας κέρναγαν συνήθως μπακλαβά η κουραμπιέ..

Το σφάξιμο των γουρουνιών γινόταν με την αράδα . Κάθε γρούνι μόλις το σφάζαμε το ξεμπουκώναμε λιγάκι και κυνάγαμε για άλλο . Λεμόνι βάζαμε στο στόμα του και οι γυναίκες έβαζαν λίγα κάρβουνα πάνω σε μία πλάκα και ρίχναν πάνω λίγο λιβάνι
Το μεσημέρι τηγανίζαμε λίγο σκώτι , είχαμε και καμιά πίττα και κρασί (ήταν αμπέλια τότε και είχε ο καθένας δκότ κρασί)
Το επόμενο βήμα ήταν να φτιάσουμε ματιές : Λιανίζαμε πλεμόνι- γλυκάδια -σπλήνα -νεφρά
ανακατεύαμε με ρύζι -πιπέρ- πράσσο και γεμίζαμε τα παχιάντερα , τις βράζαμε και μετά τις βάζαμε λίγο στη γάστρα να πάρουν χρώμα . Τρώγονταν ζεστές η κρύες
Την άλλη μέρα γδέρναν τα γουρούνια και μαγείρευαν το κατωτσιάουλο..
Το δέρμα το τεντώναμε αφού πρώτα τ αλατίζαμε το αφήναμε τρείς μέρες άργαζε και μετά το τεντώναμε , και άμα ξερένεταν το κοβαμε φασκιές για γουρνοτσάρουχα.
Το λίπος το βγάναμε λουρίδες μέσα σε ένα σκαφίδ , τα αφναμε 3-4 μέρες αλατσμένο και μετά το λιώναμε στο καζάνι και έβραζε .. έβγαινε το λίπος κι έμεναν οι τσιγαρίθρες
Με το λίπος έφτιαχναν πίτες, κουραμπιέδες και έκαιγαν τον τραχανά
Μετά έφτιαχναν τα λουκάνικα , έκοβαμε  καλό κρέας το λιανίζαμε και εβάναμε μέσα διάφορα πιπερι- κρεμμύδι- σκόρδο - πράσσο- και μετά γιομίζαμε τα άντερα τα κένταγαμε για να φεύγει ο αέρας και μετά τα κρέμαγαμε στο τζάκι σ ένα ξύλο για να στραγγίσνε . Ήταν έτοιμα περίπου τα Αγιαννιού
Στη Ζηλίστα καλά γρούνια έφτιαχναν οι Γαταίοι
Στη Στίστα ούλοι έφτιαναν μεγάλα γρούνια τρώονταν ποιός θα βγάλει πλιότερο λίπος
Εμείς που είμασταν στα χειμαδιά εφτιάχναμε μεγάλα γρούνια αλλά τραβάγαμε μαρτύρια να τα βγάλουμε κάτ .

Πότισμα με τη γούρνα Εισαγωγή στα ρευστά

Εισαγωγή στα ρευστά ..
Στην Κυδωνιά Ναυπακτίας δεν είχαμε πολλά νερά και για το πότισμα των χωραφιών χρησιμοποιούσαν στέρνες στις οποίες οδηγούσαν το λιγοστό νερό των πηγών μέσα από μικρά αυλάκια στην κορυφή της στέρνας .Οι στέρνες είχαν τέτοιες διαστάσεις που να γεμίζουν δυό φορές ώστε να γίνεται το πότισμα 2 φορές τη μέρα το πρωί λίγο μετά την ανατολή και το απόγευμα κοντά στη δύση ..Στην πλευρά της στέρνας που έβλεπε προς τα χωράφια (πεζούλες ή ζαγάδες) και κοντά στον πυθμένα υπήρχε κρουνός εμβαδού διατομής περίπου 20 με 25 τετραγωνικά εκατοστά που εμείς τον λέγαμε "καρνόχο" ο οποίος ήταν μια τρύπα κυλινδρική σε μια πέτρα που έκλεινε την βάση της στέρνας , κλείναμε τον καρνόχο από την έξω μεριά της στέρνας με αυτοσχέδιο έμβολο πχ ένα ξύλο που έμοιζε με τσαποστύλι και κάποια πανιά για στεγανοποίηση ... Μία τέτοια στέρνα υπήρχε λίγα μέτρα κάτω απ το σπίτι μας που έπερνε νερό από το ρέμα ,και για να γεμίσει χρειαζόταν 10 ώρες ,οι διαστάσεις της ήταν 4 μέτρα μήκος , 2,5μέτρα πλάτος και 1,25 μέτρα ύψος ..Πόσο χρόνο διαρκούσε το πότισμα α.Αν τη στιγμή που απολόγαμε τη γούρνα κόβαμε το νερό της πηγής προς το ρέμα και β. αν συνέχιζε να πέφτει το νερό της πηγής που ερχόταν από το ρέμα.

Μονάδες μέτρησης Χιονιού

Μιας και ακούγεται συνέχεια πως θα χιονίσει καλό είναι να αναφερθούμε λίγο στις μονάδες μέτρησης του ύψους του χιονιού ..Εμπειρικές μονάδες μέτρησης του ύψους χιονιού όπως τις θυμάμαι από τις συζητήσεις των παλιότερων στη Γραμμένη Οξυά όπου τότε έριχνε αρκετά χιόνια αλλά και τώρα κάτι γίνεται ..
Μια πασπάλη χιόνι
Ενα δάχτυλο χιόνι
Μια παλάμη χιόνι
Μιά πιθαμή χιόνι
Ενα γόνα χιόνι
Ενας καλος χιόνι
Ενα μπόι χιόνι
Οταν έριχνε ανεμοσφηρίζοντας το πολύ ψιλό χιόνι γέμιζαν τα σπίτια ακόμη και αν η χαραμάδες ήταν απειροελάχιστες ...Ακουγα τότε τους πιό παλιούς να λένε " Ενα σακούλι χιόνι από δώ ως το Μ(ε)σολόγγι"