Μεσιακό Αυλάκι

Ξημερώματα 14 Αυγούστου 196. ξεκινήσαμε από την Κυδωνιά για να πάμε στο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου που γινόταν κάθε χρόνο στη Γραμμένη Οξυά με έξοδα των αδερφών Πάπα που είχαν γεννηθεί στη Γραμμένη Οξυά και είχαν προοδεύσει πολύ οικονομικά στην Αμερική ..Άνθρωποι από τα γύρω χωριά πήγαιναν προς τη Γραμμένη Οξυά όχι μόνο για τη γιορτή αλλά και για να γνωρίσουν από κοντά τον ένα από τους αδερφούς Πάπα που εκείνη τη χρονιά είχε επισκεφθεί το χωριό του… Βαδίζοντας σχεδόν μέσα στο ποτάμι φτάσαμε στο Δημόσιο δρόμο κοντά στου Λιάσκα το μύλο λίγη πρίν  ο ήλιος ανατείλει   από τις κορυφές των Βαρδουσίων ..Σταματήσαμε για λίγο σε μια βρύση που υπήρχε και φάγαμε λίγο ψωμί και μια ντομάτα , η νηστεία τέλειωνε την επόμενη μέρα .. Αφού ζάλισα κάμποση ώρα τον πατέρα μου με τις ερωτήσεις μου προχωρήσαμε λίγο ακόμη , μου υπέδειξε σε ποιο σημείο να περάσω το ποτάμι, μου τόνισε να μην κόψω σταφύλι σε κανένα αμπέλι .. και χωρίσαμε . Εκείνος  θα πήγαινε στην Αρτοτίνα για κάποιες δουλειές και την άλλη μέρα θα ερχόταν στη γιορτή… Εγώ συνέχισα μόνος προς τη Γραμμένη Οξυά ..Ήμουν 8 χρονών κουρεμένος με την ψιλή και με μια τούφα μαλλιά πάνω απ το μέτωπο , αδύνατος με κοντό παντελόνι και πόδια χιλιογρατσουνισμένα ..

Οι πρώτες ακτίνες του ήλιου χτύπησαν στο πρόσωπο μου καθώς διέσχιζα το ποτάμι , από αρχέγονο ένστικτο γύρισα το βλέμμα προς τις κορυφές των βουνών απ' όπου ξεκινούσε το φώς ..η αρχή μιας νέας μέρας…

Αφού διέσχισα το ποτάμι προχώρησα απέναντι , εξερεύνησα παρακείμενο κτίσμα , επεξεργάστηκα τον πελώριο ξύλινο κώνο που έστεκε όρθιος , επικλινής , άνυδρος .. Εννόησα  πως επρόκειτο για νερόμυλο αλλά δεν μπορούσα να εξηγήσω που πήγε το νερό ; στο δρόμο θα εύρισκα την απάντηση..

Επανήλθα  στο ανηφορικό μονοπάτι , αριστερά πεζούλες από αμπέλια  με μισογινομένα σταφύλια ..και στα δεξιά θαύμαζα  τις  καταπράσινες βουνοπλαγιές των Βαρδουσίων ..Σε κάποιο σημείο συνάντησα πάλι το δημόσιο δρόμο , στη στροφή που σήμερα βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου..Συνέχισα στο μονοπάτι αφού πέταξα  κάμποσες πέτρες σε μια αχλαδιά και έριξα κάτω λίγα αχλάδια …πολύ νόστιμα αχλάδια έκανε εκείνη η αχλαδιά ..τουλάχιστον  σε μας τότε φαίνονταν νόστιμα… Στα αριστερά μου θαύμαζα τα αμπέλια τα κλαδεμένα περίτεχνα ώστε να σχηματίζουν μικρούς θόλους με πρασινογάλαζα φύλλα και μισοκόκινα τσαμπιά να αιωρούνται στη γαλήνη του πρωινού ήλιου και να ωριμάζουν υπομονετικά.. Ποιος ξέρει ως πότε σκέφτηκα !!
Από τη δεξιά μεριά αντίκρυζα θέαμα μοναδικό , μικρόν παράδεισο , τριφύλια -καλαμπόκια -οπωροφόρα δέντρα βλάστησις οργιώδης ..Δεξιά κι αριστερά  του στενού δρομίσκου πλήθος από μικρά δέντρα κρανιές -δαμασκηνιές -κορομηλιές -μηλιές και δεκάδες κοτσύφια και μικρότερα πουλιά ,πετούσαν κελαηδώντας από κλαδί σε κλαδί.. και άκουγα τον ήχον του νερού που πέφτει από κάποιο ύψος …ο ήλιος είχε ανεβεί περίπου δύο μέτρα όταν έφτασα στο μικρό πέτρινο εξωκλήσι της Αι Μαρίνας …ανακάλυψα την προέλευση του νερού που κατρακυλούσε χορεύοντας  ...το είδα να ταξιδεύει γαλήνια σε αυλάκι οριζόντιο(καλογερικό) πριν αρχίσει το τραγούδι της κατηφορικής  του πορείας ..Έκανα μικρή στάση ..θαύμασα για μια ακόμη φορά τη μικρή κοιλάδα , τα αμπέλια που συνέχιζαν ως εκεί ,  τα πουλιά τη μουσική  του νερού .. και συνέχισα προς τα πάνω , πέρασα στην άκρη του κάτω χωριού   και έμεινα για λίγα λεπτά να παρατηρώ μια καρυδιά  υπερφορτωμένη με καρπό..από το  σημείο εκείνο και για εκατό ακόμη μέτρα το μονοπάτι έμοιαζε με σούδα στο τέλος της οποίας  έστριβε δεξιά  ..και συνεχίζοντας  για περίπου διακόσια μέτρα έφτασα σε αυλάκι μοναδικό ..Νερό έρεε άφθονο , δροσερό , κρυστάλλινο, ελαφρώς κυματίζον στο πρωινό αεράκι,  και μέσα του έβλεπες χιλιάδες  ήλιους να χορεύουν..    Έσκυψα ήπια νερό ,άκουσα τον ψίθυρο της μουσικής του,  δρόσισα το πρόσωπο , του μίλησα ..ευλογημένο νερό ..έτρεξα πολλές φορές πέρα δώθε , σκέφτηκα να περιμένω να δώ πότε θα τελειώσει η ροή , αναρωτήθηκα από πού έρχεται τούτο το νερό και που καταλήγει, βρήκα την εξήγηση γιατί δεν λειτουργούσε ο νερόμυλος , έριξα φύλλα διαδοχικά στο ίδιο μέρος και τα παρακολουθούσα να πηγαίνουν σαν στρατιωτάκια , το ένα πίσω από το άλλο, δοκίμασα το ίδιο με μικρές πέτρες , αλλά αυτές κατέληγαν στο βυθό  ..Ήθελα να σταματήσω το χρόνο να ξαναζήσω αυτή τη συνάντηση με τούτο το αυλάκι , το μεσιακό αυλάκι ..να ξεπλύνει όχι μόνο το πρόσωπο αλλά και τις καρδιές … Με μια ανεξήγητη λύπη διέσχισα το αυλάκι το μεσιακό και σε λίγο έβλεπα τις λεύκες που μαρτυρούσαν πως είχα κιόλας φτάσει στη Γραμμένη Οξυά ! 

Πρακτικά Πρίφτη

Ηταν Φεβρουάριος του 1980..Χρωστούσα μόνο πρακτικά Πρίφτη για να πάρω πτυχίο..Είχα έρθει απ το χωριό και πήγα στο κεντρικό κτίριο στο Ρίο ,να δώ πότε δίναμε ..και δίναμε σε μιά ώρα !! πολλοί συμφοιτητές -συμφοιτήτριες περίμεναν να γράψουν και είχαν όλοι τους ένα φυλλάδιο με διάφορα θέματα , εκτός από μένα ..Το έπαιξα άνετος ,ότι τα ξέρω ώσπου απέσπασα ένα φυλλάδιο από μία συμφοιτήτρια (δεν θυμάμαι το ονομά της)..Εξαφανίστηκα στην τουαλέτα όπου το σκανάρισα για κανένα τέταρτο ..Πέσαν όλα από εκείνο το φυλλάδιο , πήρα 9 ..αλάνθαστη μέθοδος !!!

Κουίζ (Το 5ο σύρμα )

Κουίζ  (Το 5ο σύρμα )

Το 1983-84 νέος και άπειρος καθηγητής φυσικής , δίδασκα σε φροντιστήριο..Για κάθε ώρα διδασκαλίας έριχνα πέντε ώρες διάβασμα , πήγαινε το ξενύχτι σύννεφο ..Με ένα συμφοιτητή μου κάναμε τα βράδια πρόβες διδασκαλίας ,σε μία αίθουσα , ο ένας στο ρόλο του μαθητή και ο άλλος στο ρόλο του καθηγητή εναλλάξ.. Τότε στην ύλη της Β λυκείου υπήρχε και το τριφασικό ρεύμα , όχι όπως τώρα που πετάχτηκε εκτός όλος ο ηλεκτρομαγνητισμός ..Κάνοντας λοιπόν πρόβες διδασκαλίας τριφασικού ρεύματος σε θεωρητικό επίπεδο μας άρεσε ο τρόπος που το παρουσιάζαμε ..αναλύαμε ως ένα βασικό πλεονέκτημα την οικονομία που κάνουμε στη γραμμή μεταφοράς , αφού αντί για 6 χρειάζονται 4 σύρματα και μάλιστα το ένα ποιό λεπτό από τα άλλα...Και εκεί που νοιώθαμε ένα αίσθημα αυτοθαυμασμού είπαμε να το επαληθεύσουμε και πειραματικά για να είμαστε ποιό πειστικοί στους μαθητές....Κοιτάξαμε έξω απ το παράθυρο , μετρήσαμε τα σύρματα αλλά δυστυχώς , δεν ήσαν τέσσερα αλλά πέντε...ευτυχώς είχαμε αποφύγει το ρεζιλίκι τουλάχιστον προσωρινά..Αρχίσαμε να ψάχνουμε να βρούμε τι συμβαίνει ,δώσαμε διάφορες ερμηνείες ...

Ηλιακός Θερμοσίφωνας με απόδοση 120%

Ηλιακός Θερμοσίφωνας με απόδοση 120%
Το εργαστήριο μετεωρολογίας του φυσικού Πάτρας ήταν στο Ρίο ..Το μάθημα το κάναμε στο 4ο έτος και καθηγητής ήταν ο Ηλίας ...Μία εργαστηριακή άσκηση ήταν ουπολογισμός απόδοση ηλιακού θερμοσίφωνα..Δουλεύαμε ομαδικά , τρία άτομα (εγώ ο Γ.Φ. και ο Γ.Σ). Το πείραμα ήταν σχετικά απλό ...Μετρούσαμε την φωτεινή ενέργεια που έπεφτε στο συλλέκτη σε χρόνο μιας ώρας ..Μετά σκεπάζαμε το συλλέκτη με ένα μουσαμά λευκό (μεγάλο άλμπεντο) και σταδιακά σε χρόνο άλλης μιας ώρας αδειάζαμε το νερό και μετρούσαμε τη θερμότητα που είχε αποροφήσει , εφαρμόζοντας απλή θερμιδομετρία..Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό βρήκαμε απόδοση 120% , Το είπαμε στο βοηθό ο οποίος μας έβαλε να ξανακάνουμε τις πράξεις .πήραν φωτιά οι λογαριθμικοί κανόνες ..δεν υπήρχε λάθος ..μας έστειλε στον καθηγητή ο οποίος κι αυτός δεν μπορούσε να δώσει κάποια εξήγηση ..Εμείς κάναμε την πάπια για να αποφύγουμε να κάνουμε ξανά το εργαστήριο..ξέραμε τι είχε συμβεί ..Στο Ρίο συνήθως έχει πολύ δυνατό αέρα , ο οποίος είχε σηκώσει το μουσαμά και είχε ξεσκεπάσει το συλλέκτη την ώρα έπρεπε να είναι σκεπασμένος ..Όταν το πήραμε είδηση το πείραμα είχε σχεδόν τελειώσει και τότε αποφασίσαμε πως καλύτερα ήταν να το παίξαμε αθώες περιστερές ..

το ξύλινο γεφύρι

Το μονοπάτι που οδηγούσε από την Κυδωνιά προς την Παλούκοβα διέσχιζε το Φίδαρη (Εύηνο) , το χειμώνα που το ποτάμι είχε πολύ νερό ,το πέρασμα απέναντι γινόταν με   ένα ξύλινο γεφύρι , το γεφύρι του Τσώτα ,υπήρχαν κάμποσα  ξύλινα γεφύρια όπως το γεφύρι στου Τσάγγα το Μύλο , στου Λιάσκα το Μύλο  κ.α. Συνήθως αυτά τα γεφύρια δεν ήταν τίποτα περισσότερο από  δύο  ξύλα που τα ένωναν σε μεγάλες κοτρώνες που βρίσκονταν στις απέναντι όχθες ... Πήγαινα πρώτη δημοτικού ,όταν κάποιο χειμωνιάτικο πρωινό προσπάθησα  να περάσω απέναντι, που είχαν πάει οι γονείς μου για να μαζέψουν βελανίδια για τα ζώα , είχαν πάρει μαζί τους και το μεγαλύτερο αδερφό μου ενώ εμένα μου απαγόρευσαν να πάω  μαζί τους και με άφησαν σπίτι …Περπάτησα στο μονοπάτι και σε λίγη ώρα  έφτασα στο γεφύρι …προχώρησα κάνοντας διάφορα ακροβατικά ως τα μισά, όμως σκόνταψα και έχασα την ισορροπία μου , και άρχισα να κινούμαι ακανόνιστα πέρα δώθε ..  Ο φόβος με κατέβαλε , τα γόνατα λύθηκαν , έσκυψα και αγκάλιασα τα ξύλα , γαντζώθηκα πάνω τους , έτρεμα …. έβλεπα στο μισό μέτρο το νερό του ποταμού νε κατεβαίνει ορμητικό , θολό , στροβιλιζόμενο και  με δαιμονισμένο βουητό να με τραβάει … ένοιωθα φρικώδη έλξη προς τα κάτω , η ψυχή μου είχε κιόλας γίνει μέρος της ροής του ποταμού ..Έκλεισα τα μάτια ,προσευχήθηκα , έμεινα ακίνητος ,  άκουγα μόνο το  απόκοσμο βουητό του ποταμού να με καλεί προς το μέρος του ..δεν ξέρω πόση ώρα έμεινα εκεί , αφού ο χρόνος είχε σταματήσει …ώσπου κάποια στιγμή βρέθηκα στον αέρα αλλά κάτι με τραβούσε προς τα πάνω..  και χωρίς να καταλάβω βρέθηκα στην απέναντι όχθη όπου άνοιξα τα μάτια μου και είδα τον μπάρμπα Βασίλη τον  παραμυθά του χωριού  που με είχε περάσει απέναντι σηκώνοντας με στους ώμους  του , τον άκουσα να μου λέει :

"Σήμερα ο γέρος πέρασε το νέο πάνω στο γεφύρι...να μην ξεχάσει ο νέος κάποτε να περάσει το γέρο"

Το γράμμα του πατέρα μου

Τις πέντε πρώτες τάξεις του γυμνασίου πήγα στην Υπάτη , στην τελευταία τάξη (Εκτη) πήγα στη  Σπερχειάδα το έτος 1975 ..και έμενα μαζί με τον μικρότερο αδερφό μου που πήγαινε Α γυμνασίου σε ένα δωμάτιο που είχαμε νοικιάσει και δίνανε 250 δραχμές το μήνα !!Προσαρμόστηκα πολύ γρήγορα αφού στη Σπερχειάδα ήσαν αρκετά παιδιά απ τη Γραμμένη Οξυά και με κάποια βρέθηκα στο ίδιο τμήμα !! Είχαμε έναν πάρα πολύ καλό φυσικό   το Β.Χ.   που με πήρε με καλό μάτι και με βοήθησε πάρα πολύ  , αλλά υπήρχε κι ένας φιλόλογος ονόματι Τζ.....που με είχε στα μαύρα κατάστιχα , όχι μόνο εμένα όλο το τμήμα υπέφερε , κάποιες φορές έκανε έρευνα  στις τσάντες των παιδιών και αν έβρισκε μεταφράσεις ή λυσάρια προχωρούσε σε κατάσχεση !! υπήρχε ένας κινηματογράφος στον οποίο πήγαινε κάθε βράδυ ο φιλόλογος με πρόσχημα δήθεν να κάνει έλεγχο μήπως κάποιοι μαθητές αγνοήσουν την απαγόρευση που ίσχυε και πάνε στο σινεμά ...παρ όλα αυτά όταν είχαμε κανένα τάληρο πηγαίναμε και βλέπαμε καμιά ταινία από ένα δωμάτιο που βρισκόταν δίπλα στην μηχανή προβολής και διέθετε ειδικό παραθυράκι απ όπου βλέπαμε και το φιλόλογο να απολαμβάνει  δωρεάν το θέαμα!!!  Ευτυχώς ήμουνα πολύ καλός στα αρχαία και δεν φοβόμουνα μήπως μείνω αλλά οι περισσότεροι συμμαθητές μου υπέφεραν ...θέλαμε να τον εκδικηθούμε  είχαμε παρατηρήσει  πως όταν μας έκανε αρχαία καθόταν πάντα στην έδρα και μέσα στο βιβλίο των αρχαίων είχε πάντα ένα φύλλο από μετάφραση , μάλλον από αυτές που έβρισκε στις τσάντες των παιδιών ...Στα αρχαία  κάναμε Αντιγόνη και Λυρικούς ...ερχόταν πάντα με μια τσάντα που δεν την αποχωριζόταν ποτέ ..και μια μέρα που τον φώναξαν στο γραφείο στη διάρκεια του μαθήματος της Αντιγόνης ξέχασε την τσάντα στην έδρα ...με γρήγορες κινήσεις αλλάξαμε το φύλλο της μετάφρασης και μέσα στο βιβλίο της Αντιγόνης βάλαμε  φίλο μετάφρασης από τους Λυρικούς και μετά καθίσαμε στις θέσεις μας και περιμέναμε σαν σιγανοπαπαδιές ...και το θαύμα έγινε ...διάβαζε Αντιγόνη και άρχισε να μεταφράζει λυρικούς ..όμως δεν είχε πεί την τελευταία του λέξη!!.υποψιάστηκε  πως  εγώ ήμουν ο ένοχος και μια μέρα άρχισε να μας ρωτάει που θα δώσουμε εξετάσεις , είπε ο καθένας αυτό που είχε σκοπό να κάνει , όταν ήρθε η σειρά μου του λέω στη Φυσικομαθηματική και η απάντηση του ""Χα-Χα..πάνε οι άλλοι με κούρσες πας κι εσύ με τα ποδάρια""    σχεδόν όλοι οι συμμαθητές μου  με στήριξαν λεγοντας μου να τον αγνοήσω και μην κάνω καμιά βλακεία και δεν πάω να δώσω εξετάσεις .....μπορεί να είχε και κάποιο δίκιο αφού σε  όλη τη Εκτη Γυμνασίου δεν άνοιξα βιβλίο ..έμαθα όμως πολύ καλό ποδοσφαιράκι !! Πανελλήνιες θα δίναμε τέλη Αυγούστου στη Λάρισσα ..από 20 Ιουνίου μέχρι 25 Αυγούστου έριξα πάρα πολύ διάβασμα !!! Μία ακόμη απαγορευμένη δραστηριότητα που όμως μας άρεσε ήταν να παίζουμε ποδοσφαιράκια ήμουν τακτικός πελάτης και επειδή είχαμε  γίνει καλοί  μας έδινε  ο καταστηματάρχης πότε -πότε  τα κέρματα για να μας έχει ως κράχτες ...Κάθε  Σάββατο απόγευμα πριν τη δύση του ηλίου πηγαίναμε σε ένα κρεωπολείο που το είχε ο χωριανός μας Κ.Π στην περιοχή Κουφόδεντρα και τρώγαμε κανένα πατσά ή κανένα κοκορέτσι .. συνήθως πλήρωναν οι συμμαθητές γιατί  ήμουνα καλός στα μαθηματικά και τους πρόσφερα δωρεάν φροντιστηριακή υποστήριξη !!Κάποιο Σάββατο στα τέλη  Γενάρη μετά τον πατσά  χιόνιζε και για να προστατευτούμε από το χιόνι  μαζί με 2 συμμαθητές μου κάναμε μια μικρή στάση στα ποδοσφαιράκια ...δεν είχαμε αρχίσει καλά -καλά να παίζουμε και μπαίνει μέσα ένας  Χωροφύλακας...μας πήρε τα στοιχεία και τη Δευτέρα έφτασαν στο γυμνάσιο ...έγιναν συσκέψεις επί συσκέψεων και τη βγάλαμε καθαρή ...τουλάχιστον έτσι νομίσαμε  αλλά λογαριάζαμε χωρίς το φιλόλογο , δεν πέρασε ένας μήνας και ο φιλόλογος έκανε ο ίδιος έφοδο στα ποδοσφαιράκια αλλά δεν μπόρεσε να συλλάβει κανέναν μαθητή αφού ο καταστηματάρχης τον απώθησε βίαια και δεν τον άφησε να μπεί μέχρι να εξέλθουν όλοι οι μαθητές απ την πίσω πόρτα!! εκείνη τη μέρα δεν είχα πάει ακόμη ...Αρχισαν  ξανά συσκέψεις στο γυμνάσιο  και τελικά πάρθηκε απόφαση να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι μαθητές που είχε βρεί ο χωροφύλακας πριν ένα μήνα και έτσι πήραμε εφταήμερη αποβολή ..και φχαριστηθήκαμε ποδοσφαιράκια πρωί -απόγευμα ..μάλιστα ο καταστηματάρχης ίσως  από ενοχές μας έδινε ο ίδιος τα κέρματα που ρίχναμε για όλες τις μέρες της αποβολής ...Στη Σπερχειάδα έμεναν πολλές οικογένειες Γραμμενιοξυτών το χειμώνα ... κάποιος έστειλε γράμμα και  η πληροφορία που έφτασε στο χωριό  πήρε ξόφαλτσα και τον αδερφό μου ... μας έστειλε ένα γράμμα ο μακαρίτης ο πατέρας μου όλο φιλοφρονήσεις ήταν ... ξεκινούσε με τη  φράση Καλημέρα γαιδουράκια !!

Αναμνήσεις απ το θέρο !!

Καλοκαίρι του 1963 Αρχές Ιουλίου ,ο  Γιάννος της Γιώργαινας ,  πέντε ετών  τότε  παιδί  ,  τον  έστειλε η  μάνα  του να μείνει κάποιο διάστημα  στην Γραμμένη Οξυά στο πατρικό της σπίτι ,όπου θα τον φρόντιζαν όχι μόνο  οι γονείς της αλλά και οι αδερφές της που ήσαν ακόμη ελεύθερες ..και του είχαν μεγάλη αδυναμία μιας και είχε το όνομα του πατέρα τους ..Πλησίαζε ο καιρός του θερισμού και το χωριό είχε μεγάλη παραγωγή σταριού , όλες οι πεζούλες απ το ποτάμι ως τις παρυφές της οξυάς ήταν καλιεργημένες , σιτάρι  έβαζαν στις Παναγιές μέχρι της Πέτρας τα λιβάδια , στου Μάζη ,στα Καλαμάκια, στο Μέγα λιβάδι  και προς τους Αγίους   Αποστόλους , ενώ καλαμπόκια  τριφύλια και φασόλια έβαζαν προς την Αι Μαρίνα , τα Ζηρέλια ...τα αμπέλια ήσαν όλα συγκεντρωμένα  στην περιοχή του κάτω χωριού ..και ξεκινούσαν απ το ύψος του ποταμιού (Εύηνου) και έφταναν σχεδόν ως το κάτω χωριό , Πατάκα έβαζαν  σε ψηλότερα σημεία πχ   πλάτανος , Στόγγια και Νταμνιάνη , κάθε σπίτι είχε τον κηπάκο του και τα γιούρτια του (κήποι λίγο πιο μακρυά) στα οποία έβαζαν ντομάτες, πιπεριές μελιτζάνες ,σκόρδα , κρεμύδια ...Νερά υπήρχαν άφθονα που ξεκινούσαν  από το ρέμα της Οξυάς με χωμάτινα αυλάκια έφταναν στα χωράφια , κάθε αυλάκι είχε και το όνομα του ..Χωριανό , Μσιακό , Ζερελιώτικο , Καλογερικό ...Και πολλά χωράφια είχαν δικό τους νερό που το μάζευαν σε στέρνες για το πότισμα ....Σαν έφτασε η μέρα του θερισμού ξεκίνησαν όλες οι γυναίκες πρωί πρωί με τα δρεπάνια , ήταν η χρονιά που χτιζόταν η εκκλησία του Αι Θανάση και οι άντρες  δούλευαν  βγάζοντας ,  κουβαλώντας ή πελεκωντας πέτρες για το χτήσιμο ..μαστοροχώρι ήταν η Στίστα εκείνα τα χρόνια και άκουγες συχνά να ρωτάνε ο ένας τον άλλο , ποιός έφτιαξε τον κόσμο και να απαντούν ...μα φυσικά οι Σιστνοί ,αφού ήσαν όλοι μαστόροι!!  Και οι αδερφές της Γιώργαινας ξεκίνησαν πολύ πρωί να πάνε στο Μέγα Χωράφι πέρνοντας μαζί τους και το Γιάννο , του έστρωσαν στο κάτω μέρος του χωραφιού  και ξεκίνησαν να θερίζουν , δύσκολη δουλειά ο θέρος ,  ήθελε τέχνη ,  με το δρεπάνι που κρατούσε στο ένα χέρι αγκάλιαζε ο θεριστής ένα μάτσο από στάρι (χερόβολο) και ενώ το έκοβε τραβώντας προς τα πίσω , με τη βοήθεια και του άλλου χεριού το τοποθετούσε  κάτω με τάξη , έπρεπε το κόψιμο να γίνεται πάντα στο ίδιο ύψος για να μπορέσουν να φτιαχτούν δεμάτια...όταν ό ήλιος ανέβηκε απ τις κορφές των Βαρδουσίων ως μια οργιά το παιδί ξύπνησε και ήθελε να παίξει , ήθελε κι αυτό ένα δρεπάνι και άρχισε να το ζητάει επίμονα αλλά μάταια , δεν υπήρχαν παιχνίδια τότες  υπήρχε όμως ευρηματικότητα ...Προς το κατώτερο σημείο του χωραφιού υπήρχε μεγάλη βελανιδιά που πρόσφερε τη σκιά του στους θεριστές , εκεί κρεμούσαν τα παγούρια με το νερό , καθώς και τα ταγάρια (σακούλια) με το φαγητό που έπαιρναν μαζί τους , μιας και τότε δεν υπήρχε ωράριο και οι θεριστές δούλευαν ήλιο με ήλιο , μόνο το μεσημέρι σταματούσαν για φαγητό κι όταν τέλειωναν απ το δικό τους χωράφι , πήγαιναν να βοηθήσουν κάποιο συγχωριανό σε κάποιο άλλο χωράφι ...Περνώντας  μια τριχιά πάνω από ενα γερό κλαδί που ήταν οριζόντιο και παράλληλο στο σύνορο του χωραφιού ,έφτιαξαν μια κούνια αρκετά ψηλή και έβαλαν επάνω το μικρό ώστε να κοιτάζει προς τα κάτω , και αφού τον βοήθησαν στην αρχή μετά τον άφησαν να αιωρείται ...Το παιδί ηρέμησε για αρκετή ώρα μάλλον ξεχάστηκε κοιτάζοντας , έβλεπε κι άλλους ανθρώπους να θερίζουν  , από εκείνο το σημείο έβλεπε τις κορυφές απ τις πανύψηλες λεύκες προς το μέρος του χωριού  να αιωρούνται ...οι λεύκες που ήταν διάπαρτες σ΄όλο το χωριό  έδιναν μια ακόμη μοναδικότητα σε αυτό το όμορφο μέρος  ...έβλεπε τις κορυφές των Βαρδουσίων και απέναντι στου Μάζη τις αντανακλάσεις των δρεπανιών ...κι άκουγε τους ήχους της φλογέρας που ερχόταν απ την απέναντι ραχούλα και το τραγούδι των τζιτζικιών...  και λίγο πιό κάτω στο μονοπάτι που ένωνε την Άνω με την κάτω Γραμμένη έβλεπε γυναίκες , τσελιγκοπούλες  με παραδοσιακές φορεσιές , καβάλα σε άλογα να προχωρούν προς τα πάνω και να σταματούν στο μσιακό το αυλάκι για να ποτίσουν τάλογα και να συνεχίσουν προς τα λιβάδια της οξυάς όπου έβοσκαν τα κοπάδια ..

Καλύβι των αναμνήσεων 2

Μερικές   φορές τρώγαμε μπροστά από το καλυβάκι  συνήθως όταν έπιανε καμιά βροχή ...Κάποια μέρα που με είχε πάρει μαζί του ο πατέρας μου εκείνος απόλυσε τη γούρνα και πότισε κάποιες πεζούλες, έκοψε τα τριφύλια , ράντισε τα κλίματα , εγώ που πήγαινα τρίτη δημοτικού τότε έστησα δυό τρείς σκανταλιές , εφτιαξα μερικά καραβάκια από φύλλα καρυδιάς που τα τοποθέτησα στο αυλάκι  του νερού , ανεβοκατέβηκα καμιά δεκαριά φορές στην κορυφή της μεγάλης κοτρώνας , έψαξα μήπως και βρώ καμιά φωλιά από πέρδικα , ραγολόισα λίγο τα σταφύλια της κρεβατίνας , έφτιαξα ένα αυτοσχέδιο καπέλο από φτέρες που ήσαν άφθονες προς μια άκρη του χωραφιού ...Το μισό χωράφι  ήταν δικό μας ,αυτό που συνόρευε προς το ρέμα  , το άλλο μισό με τις ίδιες πεζούλες το καλιεργούσε ο θείος ο Ηλίας , ξάδερφος του πατέρα μου και είχε τις ίδιες πεζούλες ,και τις ίδιες καλιέργειες που ποτίζονταν απ την ίδια γούρνα , δεν είχε καλύβι αλλά είχε μια κερασιά που έκανε πολύ νόστιμα πετροκέρασα ...Κατά το μεσημέρι με φώναξε ο πατέρας να πάω στο καλύβι για  να φάμε , πήρε απ το χωράφι δυό τρείς ντομάτες κι ένα κρεμύδι , έβγαλε απ το σακούλι το ψωμί , έβγαλε το κατσαρολάκι  με τα φασόλια και δυό πιάτα, αλλά είχαμε ξεχάσει να πάρουμε κουτάλια , άλλο που δεν ήθελα αφού δεν τα πήγαινα καλά με το φαγητό ..ο πατέρας σηκώθηκε πήρε το χατζάρι του έκοψε ένα κλαδί από κάποιο δέντρο το πελέκισε με το σουγιά που δεν αποχωριζόταν ποτέ και σε πέντε λεπτά ήσαν έτοιμα δυό ξύλινα κουτάλια , ήξερε να σκαλίζει το ξύλο και την πέτρα , έφτιαχνε γκλίτσες , βρύσες πέτρινες κλπ  κι έτσι καθήσαμε φάγαμε τη φασολάδα μας και επειδή έπιασε ψιλόβροχο μου είπε θα σού πώ μια ιστορία όπως μου την είπε και σε μένα ο δικός μου πατέρας και να την πείς και εσύ κάποια μέρα  ...Κάτω απ αυτή την πέτρα ήρθαν οι ληστές του Κωσταντέλου και πιάσαν το παπού μου το Γιώργο (Γιώργο έλεγαν και τον πατέρα μου) ..και αφού τον πήραν αποφάσισαν να πάνε να τον ρίξουν στο ποτάμι , στα στενά εκεί που τα δυό ποτάμια ενώνονται ..Τα ποτάμια ήσαν κατεβασμένα ..Οταν έφτασαν εκεί τον ρώτησαν αν προτισούσε να τον σκοτώσουν πρώτα ή να τον ρίξουν ζωντανό , και εκείνος τους ζήτησε να τον πετάξουν ζωντανό , είχε δουλέψει κάποια χρόνια στο Λαύριο και ήξερε να κολυμπάει , έτσι λίγο αργότερα που ξεπρόβαλε ζωντανός σε αρκετή απόσταση , ετοιμάστηκαν να τον πυροβολήσουν αλλά τους είπε ο Κωσταντέλος "αφήστε τον έχει μέρες" ..(Τραγική σύμπτωση  σε εκείνο  το  σημείο και πνίγηκε αργότερα   ο γυιός του ο Γιάννης  ο αδερφός του παπού μου)  .. Και γιατί ήθελαν να τον σκοτώσουν ρώτησα , γιατί ο προσπάπος σου είχε έναν αδερφό το Νικολό που ήταν και εκείνος "ληστής" τον αποκαλούσαν "Λύσβα " και ήταν φίλοι με τον Κωσταντέλο ...Ομως αρνήθηκε να παντρευτεί την αδερφή του Κωσταντέλου και τότε ο Κωσταντέλος έβαλε σκοπό να τους σκοτώσει όλους τους Σμουλαίους έτσι μας έλεγαν γιατί είχαμε καταγωγή απ το Σμόκοβο και κυνηγημένοι λόγω του Νικολού κατέφυγε όλη η οικογένεια στη Ζηλίστα ..Πολλές φορές προσπάθησε ο Κωσταντέλος να σκοτώσει το "Λύσβα" αλλά δεν τα κατάφερε ..Απέναντι απ την Κυδωνιά λίγο κάτω απ τα Παλουκοβίτικα αμπέλια  σε χωμάτινη ταράτσα  έμενε κάποιες φορές ο Λύσβας μαζί με το πιστό του σκύλο , εκεί μαζί με κάποιο συγχωριανό του ανήμερα του πανηγυριού  άρχισαν να ψηνουν  ένα αρνί και προσφέρθηκε ο φιλοξενούμενος ονόματι Κα....... να πάει στην Παλούκοβα (Λεύκα) να φέρει κρασί κι αντί για κρασί έφερε τον Κωσταντέλο με τους δικούς του και το σκυλί που γνώριζε τον Κ.....δεν γαύγισε και έτσι με προδοσιά σκοτώθηκε ο Λύσβας και δεν σεβάστηκαν  ούτε το πτώμα του .. και δυό  μέρες προστατευε τη άψυχο σώμα το πιστό σκυλί και την τρίτη μέρα ήρθαν οι συγγενείς και οι χωριανοί και έθαψαν το σκοτωμένο και έβαλαν πάνω ένα σωρό πέτρες και ένα ξύλινο σταυρό ...και πήγανε καποια  φορά ο   πατέρα μου με τον αδερφό μου και του έδειξε το μέρος και άναψαν ένα κερί και τις κυριακές που έδιναν τα ονόματα στον παπά για να τα  μνημονεύσει  έβαζαν και το όνομα "Νικόλαος "   τα τελευταία χρόνια πέρασαν  απ εκεί μπουλντόζες και ανοίξανε δρόμο και χάθηκαν τα ίχνη της παλιάς ταράτσας ....   

το καλύβι των αναμνήσεων

To Καλύβι  των αναμνήσεων 

Μισογκρεμισμένο στέκεται ακόμη στη θέση του το πέτρινο καλύβι του πατέρα μου που το έχτισε όταν επέστεψε στο χωριό μας την Κυδωνιά (Ζηλίστα) μετά τον επαναπατρισμό , αφού τα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας είχαν εκκενωθεί στη διάρκεια του εμφυλίου και οι κάτοικοι είχαν εκτοπιστεί σε διάφορες πεδινές περιοχές  …Κάτω από μια τεράστια κοτρόνα  ήταν χτισμένο το καλυβάκι στο μέσον σχεδόν του πατρικού κτήματος στη θέση λυκότρυπα  μισή ώρα δρόμο μακριά απ το χωριό , το είχε χτίσει ο ίδιος με τα χέρια του ... τι κτήμα, εφτά πεζούλες όλες κι όλες που οργώνονταν με το τσαπί ..η πάνω -πάνω πεζούλα καθώς και οι κάτω  τρείς  πεζούλες ήσαν σπαρμένες με τριφύλλι που μετά από κάθε κόψιμο και αφού στέγνωνε αποθηκευόταν στο καλυβάκι..Στις ενδιάμεσες πεζούλες φυτεύανε φασόλια αλλού κλαρωτά και αλλού κολοβά , και αλλού γίγαντες , μπίζια , ντομάτες , πιπεριές ,καστραβέτσια, πατάκες , μελιτζάνες , ευδοκιμούσαν όλα μιας και  ήταν ποτιστικό αφού στην πάνω άκρη προς το ρέμα ανάμεσα σε πελώρια πλατάνια υπήρχε πηγή με λίγο και δροσερό νερό, δεν υπήρχε νοστιμότερο νερό  (τώρα υπάρχουν μόνο τα πλατάνια αφού το νερό το πήραν για την υδροδότηση του χωριού )  που το μάζευαν σε γούρνα χωμάτινη  χωρητικότητας περίπου 10 κυβικών μέτρων και η οποία γέμιζε δύο φορές τη μέρα και έτσι το πότισμα γινόταν πρωί και σούρουπο αφήνοντας ελεύθερο το νερό να βγαίνει από τον καρνόχο (κρουνό εκροής) που υπήρχε στη βάση της γούρνας , και η κοπριά ήταν άφθονη αφού σε μικρή απόσταση υπήρχε μαντρί με γίδια ..Στα δέματα  (πέτρινες μάντρες ) που στήριζαν τις πεζούλες είχε φυτέψει ο πατέρας πολλών λογιών κλίματα , κάποια υπάρχουν ακόμη και έχουν αναρρηχιθεί πάνω σε δέντρα και είναι κάθε χρόνο γεμάτα με σταφύλια ..στα δεξιά της μεγάλης κοτρόνας  υπάρχει  άλλη μικρότερη κοτρόνα και ανάμεσα τους στενός δρομίσκος που συνδέει τις πεζούλες αλλά λειτουργούσε και ως καταπότης  για την ροή του νερού που ερχόταν απ τη γούρνα για το πότισμα …τη  δεύτερη από την κορυφή πεζούλα την χώριζαν οι κοτρόνες  σε δυό μικρότερες πεζούλες ..στη μια υπήρχε κρεβατίνα με βρωμοστάφυλλα και στην άλλη κρεβατίνα με την ποικιλία "κοσμάς" που έφερε ο Κοσμάς ο Αιτωλός όταν πέρασε απ την περιοχή ..δεν έλλειπαν τα Δέντρα  πέντε - έξι συκιές ..πέντε  καρυδιές , δυό καστανιές που είχαν φυτρώσει στον καταπότη και έγιναν ψηλές σαν λεύκες , μια  κερασιά ακριβώς κάτω απ το καλύβι  μια μηλιά στη μεσαία πεζούλα ,κάμποσες αγριοκερασιές  , και μια λεπτοκαρυά (φουντουκιά) στη βάση της μεγάλης κοτρώνας ,στην κορυφή υπήρχε πεζούλα ακαλιέργητη (αφού ήταν ψηλότερα από τον καρνόχο της γούρνας ) με   αρκετές αιωνόβιες βελανιδιές και στον ίσκιο τους καθόμασταν για φαγητό κάποια μεσημέρια  , άλλες φορές τρώγαμε μπροστά απ το καλύβι .... επειδή δεν μου πολυάρεσε να τρώω ήμουν πάντα πρόθυμος να πάω στη βρύση να φέρω νερό , να παίξω λίγο στη γούρνα και να θαυμάσω τα πλατάνια ...μια φορά που  η γούρνα ήταν σχεδόν άδεια έβγαλα τα πλαστικά πέδιλα , μπήκα στη γούρνα και άρχισα να παίζω κυνηγώντας τα  μπακακάκια , αφού άργησα να εμφανιστώ ήρθε ο πατέρας μου σιγά -σιγά και με εντόπισε , ξαφνικά τον ακούω να μου λέει με σιγανή φωνή.. μην κουνηθείς Γιάννο από εκεί που είσαι , και γυρίζοντας προς το μέρος του τον είδα να κρατάει κλαδί δέντρου μήκους περίπου 1,5 μέτρο  διχαλωτό στην μία άκρη που έμοιαζε με φορτωτήρα που χρησιμοποιούσαν για το φόρτωμα σε μουλάρια ή άλογα , τρόμαξα και έμεινα στήλη άλατος ..πατάς πάνω σε μια οχιά μου είπε , όταν σου πω, να φύγεις γρήγορα , τότε κοίταξα προς τα ξυπόλητα πόδια και είδα την οχιά κάτω απ το δεξί μου πόδι που ήταν έξω απ το νερό σε λασπώδες αλλά στεγνό μέρος , καθόταν πιό ήσυχη κι από μένα  κι ενώ την κοίταζα είδα τη διχάλα να την εκλωβίζει σε σημείο ανάμεσα στο κεφάλι της και το πόδι  μου  και άκουσα τον πατέρα μου να φωνάζει "φύγε" και έγινα καπνός ...  για καλή μου τύχη η οχιά είχε στο στόμα της ένα μπακακάκι ...εκείνα τα χρόνια το δασαρχείο είχε επικυρύξει την οχιά με 20 δραχμές τη μία ..

Τάλια το παιχνίδι !!

"Τάλια" ένα παιχνίδι με πολλή φυσική και μαθημαματικά ..
που το παίζαμε στην Κυδωνιά (Ζηλίστα) τη δεκαετία του 60
Για το παιχνίδι αυτό χρειάζονταν μία ξύλινη βέργα (τάλια) κυλινδικού σχήματος και δύο μικρότερα ξύλλα(ταλιόξυλα) τα οποία κατασκεύαζαν τα ίδια τα παιδιά με τις κλαδευτήρες που χρησιμοποιούσαν να κοβουν κλαρί για τις γίδες ..

Η τάλια ήταν κυλινδρικό ξύλο μήκους περίπου μισό μέτρο συνήθως από κρανιά. Το ταλιόξυλα ήταν μικρά κυλινδρικά ή πρισματικά ξύλα που το έκοβαν πλάγια στις δύο αντίθετες άκρες ώστε να φαίνεται σαν πλάγιο παραλληλόγραμμο, για να μπορεί να χτυπηθεί και να αναπηδήσει. Κάθε παιδί είχε τη δική του τάλια και συνήθως 2 ταλιόξυλα ένα κάπως μακρύτερο κυλινδρικό (μεγάλο ταλιόξυλο) και λεπτό και ένα πρισματικό σχήματος πλάγιου παραλληλεπιπέδου (μικρό ταλιόξυλο) ..Το παιχνίδι παιζόταν με δύο η περισσότερες ομάδες αλλά μπορούσε και κάθε παιδί να παίζει ως άτομο.. αρχικά καθόριζαν ποιο σημειο θα είναι η αρχή του παιχνιδιού , χάραζαν με την τάλια μια μικρή αυλακιά στο μέγεθος της τάλιας . Για να δουν ποιος παίχτης θα παίξει πρώτος κάποιο παιδί χτυπούσε με την τάλια το μεγάλο ταλιόξυλο ώστε να παει σε αρκετή απόσταση από την αρχή και κάθε παιδί επέλεγε μια λέξη από το ταλιολεξικό (π.χ. τάλια,ταλιόξυλο, ρέγγα , κότα, πίτα, κλπ) στη συνέχεια το παιδί αρχιζε να μετρά την απόσταση χρησιμοποιώντας την τάλια του ως εξης : ταλια – ταλιόξυλο – ρέγγα- κότα - …..και πάλι από την αρχή μέχρι να συναντήσει το ταλιόξυλο. .Το παιδί που θα επαιζε πρώτο υπενθύμιζε στους υπόλοιπους παίχτες κάποιους κανόνες του παιχνιδιού όπως π.χ. 
Κούτσουρα, κούρνια, πίτες δεν πάνε και ο παίχτης εχει δικαίωμα να ξαναπαίξει..
Κούτσουρα=όταν τοταλιόξυλο πεσει σε καμιά τρακάδα με καυσόξυλα
Κούρνια=όταν το ταλιόξυλο κουρνιάσει σε καμιά στέγη ή σε κανένα δέντρο
Πίτες=όταν το ταλιόξυλο πέσει σε κανένα ταψί με πίτα ή ψωμί ,πράγμα που μπορούσε να συμβεί αφου κάποιες φορές παίζαμε στις αυλές των σπιτιών..
Ο πρώτος της ομάδας, που ξεκινούσε το παιχνίδι, πήγαινε στην αρχή και χτυπούσε δυνατά το ταλιόξυλο με την τάλια που εκτοξευόταν προς το μέρος που βρίσκονταν οι παίχτες της αντίπαλης ομάδας. Σε αυτό το στάδιο ο παίχτης χρησιμοποιύσε το μακρύ ταλιόξυλο για να μην αστοχήσει στο χτύπημα και χάσει τη σειρά του ...Αν ο παίχτης χτυπούσε το ταλιόξυλο στο κέντρο αυτό διέγραφε παραβολική τροχιά ώσπου να πέσει στο έδαφος χωρίς να περιστρέφεται στον αέρα ...Σε κάποιες περιπτώσεις πήγαινε αρκετά μακριά (μέγιστο βεληνεκές) ..αν όμως ο παίχτης δεν χτυπούσε στο κέντρο το ταλιόξυλο καθώς έκανε παραβολική τροχιά , περιστρεφόταν στον αέρα...και η περιστροφή συνεχιζόταν σε όλη τη διαδρομή (διατήρηση στροφορμής) .Τα μέλη της αντίπαλης ομάδας προσπαθούσαν να πιάσουν το ταλιόξυλο στον αέρα, πριν αυτό πέσει στη γη. Αν αυτό συνέβαινε η ομάδα έπαιρνε εκατό πόντους , αν κάποιος παίχτης το επιανε με το στόμα επαιρνε διακόσιους πόντους , σε αυτές τις περιπτώσεις ο παίχτης έχανε τη σειρά του .
Στη συνέχεια ό παίχτης αν δεν έχανε λόγω εναέριας σύληψης του ταλιόξυλου , τοποθετόυσε την τάλια του στην αυλακιά και κάποιος παίχτης της αντίπαλης ομάδας εριχνε το ταλιόξυλο προς την τάλια με σκοπό να την πετύχει...Αν την πετύχαινε καιγόταν ο παίχτης και συνέχιζε ο επόμενος.. Όταν όμως δεν πετύχαιναν την τάλια ο παίχτης προχωρούσε στο δεύτερο μέρος του παιχνιδιου. Αλαζε ταλιόξυλο και στη θέση του μεγάλου τοποθετούσε το μικρό αυτό γινόταν για να συγκεντρώσει περισσότερους πόντους ,αφού μίκρυνε η μονάδα μέτρησης ..Μετά το χτυπούσε στην άκρη, κάνοντάς το να αναπηδήσει και προσπαθούσε να το χτυπήσει στον αέρα, όσες περισσότερες φορές μπορούσε και απομακρύνοντάς το από τη σχισμή όσο πιό μακρυά ..Είχε δικαίωμα για τρεις προσπάθειες από το εδαφος. Σε περίπτωση που ο παίχτης δεν πετύχαινε το ταλιόξυλο στον αέρα και στα τρία δικαιώματα, έχανε τη σειρά του και έπαιζε ο επόμενος.Η απόσταση που απομακρυνόταν το ταλιόξυλο μετά από κάθε προσπάθεια εδινε πόντους στον παίχτη .
Το ένα χτύπημα στον αέρα ειχε μονάδα μέτρησης την τάλια..
Διπλό χτύπημα στον αέρα μονάδα μέτρησης ηταν το ταλιόξυλο και οι πόντοι διπλασιάζονταν..Παρόμοια για τριπλό , τετραπλό χτύπημα
Αν η τελική απόσταση που εφτανε το ταλιόξυλο μετά τις τρεις προσπάθειες ηταν σχετικά μικρή ενας παίκτης της αντίπαλης ομάδας προσπαθούσε με αλμα απλό η αλμα εις τριπλούν να πατήσει το ταλιόξυλο και αν τα κατάφερνε μηδενιζε τον πρώτο παίχτη .Όταν έχαναν όλοι οι παίχτες της ομάδας, ήταν η σειρά της αντίπαλης να παίξει. Στο τέλος νικούσε η ομάδα που συγκέντρωνε τους περισσότερους πόντους..

Συνάντηση με τη φυσική

Συνάντηση με τη Φυσική

Καθαρή Δευτέρα του 1969 στην Κυδωνιά δεν έχουμε μαθήματα(είμαι στην Εκτη Δημοτικού) και έχει μια κάπως ζεστή μέρα ..έχω τελειώσει τις δουλειές που μου είχαν αναθέσει οι γονείς και λίγο κάτω απ το αλώνι έχω βρεί ένα καλό σημείο απάνεμο και προσήλιο και περιμένω να έρθουν κι άλλα παιδιά να παίξουμε καμιά κολιτσίνα με τις αυτοσχέδιες τράπουλες που είχαμε στις τσέπες μας ..κάποια στιγμή με πήρε ο ύπνος και όταν με ξύπνησαν οι φωνές των άλλων παιδιών χωρίς να το πάρω είδηση μια μικρή πέτρα χώθηκε στην κοιλότητα του αυτιού ..στην προσπάθεια να τη βγάλω χώθηκε στο εσωτερικό του αυτιού και άρχισα να πονάω …την ανάγκη φιλοτιμία ποιούμενος το είπα στη μάνα μου και με συνοπτικές διαδικασίες οι γονείς αποφάσισαν να πάμε στην Αρτοτίνα που ήταν το πλησιέστερο χωριό που είχε αγροτικό γιατρό ..Δρόμος δεν υπήρχε ούτε ηλεκτρικό ρεύμα και πήγαμε με τα πόδια περίπου δύο ώρες δρόμος και το σούρουπο της ίδιας μέρας είχαμε φτάσει στην Αρτοτίνα… αφού περάσαμε απ τους συγγενείς του πατέρα μου μιας και ήταν το χωριό της μάνας του μας ενημέρωσαν πως ο γιατρός έλλειπε και μας έστειλαν σε ένα μαγαζί που ο μαγαζάτορας έκανε και χρέη πρακτικού γιατρού ..ο οποίος έδειξε μεγάλη άνεση όταν του είπαν οι γονείς μου το πρόβλημα , τους καθησύχασε λέγοντας τους πως  σε λίγο που θα κλείσω το μαγαζί θα βγάλω την πέτρα  και θα γυρίσετε πίσω στο σπίτι σας …Εγώ είχα μαζευτεί σε μια γωνία κρύωνα και πονούσα …κάποια στιγμή μπήκε στο μαγαζί ένας χωροφύλακας εμένα μου φάνηκε σαν στρατηγός αφού δεν είχα ξαναδεί , μόνο αγροφύλακα είχαμε στην Κυδωνιά …Κάποια στιγμή στράφηκε προς τους γονείς μου και τους ρώτησε , τι έχει το παιδί ; και τότε πετάγομαι όρθιος και του λέω  , μπήκε μια πέτρα στο αυτί κι εκείνος ο άνθρωπος θέλει να τη βγάλει αλλά μην τον αφήσετε ..Ο χωροφύλακας πήρε ένα αυστηρό ύφος και γυρίζοντας προς τον καταστηματάρχη του είπε " μην βάλεις χέρι πάνω στο παιδί" μετά γυρίζοντας στους γονείς μου τους είπε " να πάτε το παιδί στη Ναύπακτο να το δεί γιατρός και πρέπει να φύγετε τώρα για να προλάβετε το λεωφορείο που φεύγει στις 5 το πρωί από Πενταγιού ..Αρτοτίνα -Πενταγιού ήταν κάπου πέντε ώρες με τα πόδια αλλά λόγω νύχτας μπορεί να διαρκούσε και λίγο παραπάνω ..Αφού κάναμε κάποιες προετοιμασίες δέχτηκα και το μάλωμα που μου αντιστοιχούσε γιατί δεν άφησα τον άνθρωπο να κάνει τη δουλειά του και κατά τις 10 το βράδυ ξεκινήσαμε για Πενταγιού ..μέσα από τα μονοπάτια ευτυχώς είχε αστροφεγγιά ...εγώ σε όλο το δρόμο δεν έβγαλα άχνα , είχα λερωμένη τη φωλιά …Καθώς ανηφορίσαμε περάσαμε από κάποια ράχη που είχε αρκετό υψόμετρο , (αρκεί να αναφέρω πως το υψόμετρο της Αρτοτίνας είναι 1150μέτρα)..παρατήρησα το πιο παράξενο φαινόμενο που είχα δεί μέχρι τότε ..κοίταζα πάνω και έβλεπα  αστέρια , κοίταζα κάτω ξαναέβλεπα αστέρια , έφτιαξα στα γρήγορα μια ερμηνεία ..αφού ήξερα απ το σχολείο πως η γή είναι στρογγυλή άρα έβλεπα και λίγο απ την κάτω πλευρά του ουρανού …βέβαια αυτό που έβλεπα ήταν τα φώτα εξωτερικού φωτισμού της ΔΕΗ στο Λιδωρίκι που είχε ηλεκτρικό ρεύμα .......Κατά τις 4 το πρωί φτάσαμε στην Πενταγιού (Πενταγοί) και αφού σταματήσαμε το περπάτημα άρχισα να κρυώνω και η μία ώρα μου φάνηκε ατέλειωτη ..Με τον πατέρα μου μπήκαμε στο λεωφορείο και η μάνα μου γύρισε πίσω μόνη της  με τα πόδια στην Κυδωνιά… 'Ηταν η πρώτη φορά που έμπαινα σε αυτοκίνητο, μόλις μπήκα μέσα κάθισα κάτω και προσπαθούσα να κατανοήσω αυτή την εμπειρία ..κοίταζα συνέχεια τον οδηγό και περίμενα να ξεκινήσει το αυτοκίνητο αλλά μάταια ..στο μισοσκόταδο έβλεπα δέντρα  να φεύγουν προς τα πίσω , ένοιωθα αόρατα χέρια να με τραβάνε πότε πότε προς τα έξω και τον ταλαίπωρο τον οδηγό να ταλαντώνεται πάνω κάτω και να μην προχωράει καθόλου απ την αρχική του θέση…είχα κάποιο δίκιο ..ήμουν ένας παρατηρητής στο αυτοκίνητο … στις στροφές ένοιωθα τη φυγόκεντρη δύναμη …Ξημερώνοντας φτάσαμε στο Μόρνο (δεν είχε γίνει ακόμη το φράγμα) , υπήρχε ένα χάνι όπου περιμέναμε το λεωφορείο που θα μας πήγαινε στη Ναύπακτο …εκεί είδα θάλασσα για πρώτη φορά και   αυτό που ένοιωσα δεν περιγράφεται ..μας σύστησαν έναν καλό γιατρό που λεγόταν Σούλος και ο οποίος αφαίρεσε την πέτρα και μου την έδωσε ..την πέταξα στη θάλασσα !! 

Το νόημα του Χρήματος

Όταν ήρθε ο καιρός να πάω στο Δημοτικό επέστρεψα στην Κυδωνιά απ τη Γραμμένη Οξυά όπου καλοπερνούσα μονοπωλώντας τη  φροντίδα των παππούδων αλλά και οι αδερφές της μάνας μου που δεν ήσαν ακόμη παντρεμένες με πρόσεχαν ιδιαίτερα ..Η προσαρμογή ήταν γρήγορη και τα αδέρφια μου μου έμαθαν όλα τα κατατόπια αν και τον πρώτο καιρό  κάθε αταξία τη χρέωναν σε μένα αλλά αυτό κράτησε μία με δύο  μέρες  ..εν τω μεταξύ είχα μαζέψει καμιά δεκαριά δραχμές σε όλων των ειδών τα κέρματα και τα είχα συνέχεια στην τσέπη μου μάλλον ως παιχνίδια τα θεωρούσα μέχρι να καταλάβω ποια ήταν η χρήση τους ..και αυτό έγινε την πρώτη Κυριακή που πήγαμε στην εκκλησία ..στον παλιό Αι- Νικόλα ..κάποια στιγμή οι επίτροποι περιέφεραν δίσκο και οι άντρες έριχναν κέρματα μέσα σε αυτόν ..τότε βρήκα το νόημα των  χρημάτων και όταν πέρασαν από μπροστά μου έριξα όλα τα κέρματα στο δίσκο πριν προλάβει ο επίτροπος να με σταματήσει ..Όταν σχόλασε η εκκλησία οι επίτροποι μου επέστρεψαν τα χρήματα κι ακόμη απορώ πως βρήκαν πόσα έριξα ... μια υπόθεση που κάνω είναι πως κάθε άντρας έριχνε συγκεκριμένο κέρμα στο δίσκο και οι επίτροποι το  γνώριζαν και υπολόγισαν το πλεόνασμα !! 

Τα μήλα κόστισαν 21 δραχμές

Καλοκαίρι 1968 ακόμη στην Κυδωνιά έμεναν μόνιμοι κάτοικοι , κάπου 40 οικογένειες και η ζωή κυλούσε ομαλά ακολουθώντας τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα ..Τα αγόρια στη διάρκεια του καλοκαιριού βοηθούσαμε στις αγροτικές εργασίες που τις συνδυάζαμε με αυτοσχέδια παιχνίδια ..Μία εργασία που μας ανέθεταν οι γονείς μας ήταν να σκαρίζουμε τίς  4-5γίδες που είχε κάθε οικογένεια  για να προμηθεύεται  γάλα , τυρί , βούτυρο , κρέας , και  μαλλί  για καμιά τραγοβέλεντζα !!!  Παίρναμε μαζί μας τις κλαδευτήρες και όταν ξέραμε πως λείπει ο αγροφύλακας ενώναμε τα μικρά κοπάδια σε ένα ενιαίο κοπάδι ..  και τα ζώα είχαν γνωριστεί μεταξύ τους ....κλαρίζαμε κάμποσα δέντρα για να βοσκουν τα ζώα και εμείς αρχίζαμε το αγαπημένο μας παιχνίδι που ήταν η τάλια ..Εκείνο το απόγευμα  του Αυγούστου αφού συναντηθήκαμε οι τρείς βοσκοί , εγώ ο ξάδερφος μου ο Δημήτρης και ο Γιάννης ο Μ........ μας ήρθε η φαεινή ιδέα να πάμε στο ποτάμι (Εύηνο) για μπάνιο , και αφού ενώσαμε τα κοπάδια μας τα κατευθύναμε προς σημείο που είχε ιστορικό βούθνα που τον είχαμε βαφτίσει "άμπλα " , περάσαμε τα ζώα στην απέναντι όχθη όπου υπήρχαν μόνο πλατάνια και εμείς το ρίξαμε στο μπάνιο , περάσαμε καλά... αλλά η ώρα πέρασε ο ήλιος βασίλεψε και έπρεπε να επιστρέψουμε..  πως να γυρίσουμε με τα ζώα νηστικά θα μας σουπάκιαζαν οι γονείς μας όμως  τα παιδιά βρίσκουν εύκολα λύσεις σε τέτοια ζητήματα..καθώς οδηγούσαμε τα ζώα με κραυγές και πετριές αυτά μπήκαν σε μικρό ξέφραγο περιβολάκι άπό δυό τρείς πεζούλες  και προσπαθούσαν να καταβροχθίσουν ότι χόρτα έβρισκαν μπροστά τους ..στον όχτο ανάμεσα στις 2 πεζούλες υπήρχε μηλιά γεμάτη μήλα ..(μάλλον δεν θα τις τρώγαμε) ..ανεβήκαμε πάνω στη μηλιά και ρίξαμε κάτω όλα τα μήλα ..τα ζώα ετρωγαν βγάζοντας κραυγές ευχαρίστησης και σε λίγα λεπτά οι κοιλιές τους είχαν φουσκώσει .. σε λίγο επιστρέφαμε στα σπίτια μας ...Μετά δυό η τρείς μέρες  ο ιδιοκτήτης της Μηλιάς  εντόπισε το γεγονός , απευθύνθηκε στον αγροφύλακα και οι δράστες βρέθηκαν ..Οι γονείς μας κλήθηκαν να πληρώσουν τη ζημιά στον ιδιοκτήτη  και η ζημιά εκτιμήθηκε 21δραχμές ...και πλήρωσαν οι πατεράδες μας από 7 δραχμές ο καθένας!!