Χριστούγεννα του 72 στη Γραμμένη Οξυά

Πήγαινα στην Τρίτη Γυμνασίου και όπως κάθε χρόνο ανέβηκα στο χωριό για τις διακοπές.

Παραμονή Χριστούγεννα στη Γραμμένη Οξυά ο καιρός χριστουγενιάτικος , θερμοκρασίες υπό το μηδέν, μισό μέτρο χιόνι και συνεχίζει να πέφτει συνέχεια, στροβιλιζόμενο από τον δυνατό αέρα .

Ο  μπάρμπα Νίκος  ανέβηκε από τα χαράματα στην πλατεία του χωριού ήπιε ένα ζεστό ρακί στο μαγαζί του Πεντελέου , κέρασε και τους συγχωριανούς του που ήταν μαζεμένοι γύρω από την αναμμένη ξυλόσομπα και  περίμεναν την άφιξη του ταχυδρόμου με αγωνία .

Ο ταχυδρόμος ερχόταν από Αρτοτίνα ήταν παντός καιρού και δεν έχανε δρομολόγιο με τίποτα , εκτός από γράμματα μετέφερε και πράγματα με το μουλάρι του . Λόγω της κακοκαιρίας άργησε να φτάσει και όταν κάποτε έφτασε έμοιαζε με χιονάνθρωπο .Αφού ήπιε ένα –δυό  ζεστά τσίπουρα άρχισε τη διανομή . Οι περισσότεροι είχαν κάποιο γράμμα από συγγενικά τους πρόσωπα  , άλλοι είχαν μια Χριστουγεννιάτικη κάρτα ή κάποιο ημερολόγιο ή κάποιο καζαμία από ξενιτεμένους συγχωριανούς .

Ο Πεντελέος βρήκε την ευκαιρία να εκφωνήσει ένα μικρό λογύδριο

« Αγαπητοί συγχωριανοί ο πανάγαθος Θεός να χαρίζει σε όλους υγεία και η γέννηση του θεανθρώπου να διδάσκει σε όλους ταπεινοφροσύνη και το άστρο της Βηθλεέμ να φωτίζει τις καρδιές μας . Καλά Χριστούγεννα –Πεντελέος» 

Ο μπάρμπα Νίκος ρώτησε ξανά και ξανά  τον ταχυδρόμο αν είχε κάποιο γράμμα για εκείνον ,αλλά δεν υπήρχε τίποτα . Η  ελπίδα πως θα έρχονταν τα παιδιά του για να κάνουν μαζί του Χριστούγεννα έσβησε γιατί ήξερε πως κάθε χρόνο του έστελναν  κάποιο γράμμα που του έγραφαν ποια μέρα θα έρθουν και να πάει να τους πάρει απ του Λιάσκα το μύλο με το μουλάρι.

Επήρε την γκλίτσα του , φόρεσε το καπέλο του  και εξήλθε θλιμμένος από το μαγαζί . Έριξε μια βλοσυρή ματιά στον ξύλινο  θάλαμο του τηλεφώνου έβρισε από μέσα του το τηλέφωνο που ήταν χαλασμένο λόγω της κακοκαιρίας και δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τα παιδιά του .Διέσχισε σιωπηλός την χιονισμένη πλατεία , κοντοστάθηκε λίγο όταν έφτασε στον κορμό του μικρού πλάτανου , χτύπησε με την γκλίτσα του τον κορμό του ,κάτι σαν χαιρετισμό , και ύστερα επιτάχυνε πάλι , ενώ το χιόνι συνέχιζε να πέφτει και το ανεμοσούρι είχε γίνει ακόμη πιο έντονο Δεν μπορούσε να αντέξει πως θα έκανε Χριστούγεννα για πρώτη φορά χωρίς τα παιδιά του ..Και είχε κάνει τόσες ετοιμασίες .Είχε θρέψει ολόκληρο γουρούνι που θα πήγαινε χαμένο .. Είχε ανοίξει και το βαρέλι με το καινούργιο κόκκινο κρασί που είχε φτιάξει με πολύ μεράκι.

Ανήμερα Χριστούγεννα, ξημερώνοντας  σχόλασε η εκκλησία και όπως ήταν το έθιμο άρχισε το σφάξιμο των γουρουνιών . Ο καιρός συνέχιζε να είναι χιονιάς , και έριχνε απαλό και στεγνό χιόνι . Ο   μπάρμπα Νίκος ήταν πάντα μπροστάρης σε ετούτη τη χαρά και βοηθούσε στο σφάξιμο ,Αν και εβδομήντα χρόνων  ήταν σχετικά νέος για τα δεδομένα του χωριού αφού οι κάτοικοι και κυρίως οι νέοι είχαν φύγει αναζητώντας την τύχη τους στα αστικά κέντρα ή στην ξενιτιά. Όταν φτάσαμε και στο δικό του σπίτι και αφού τελειώσαμε το σφάξιμο μας κέρασε  η γυναίκα του και ευχηθήκαμε « και του χρόνου παχύτερο». Εκεί τον πήρε το παράπονο . Δεν θα ξαναφτιάξω άλλη χρονιά γουρούνι και ετούτο χαμένο θα πάει , ποιος θα το φάει τόσο κρέας αφού δεν ήρθε κανένας , όσο μπορέσω θα το κάνω λουκάνικα.. Κανείς δεν μίλησε όλοι καταλάβαιναν πόσο ήταν πικραμένος .

Προς το μεσημέρι ο καιρός είχε γλυκάνει κάπως και ανέβηκα προς την πλατεία , το μαγαζί ήταν κλειστό αλλά άκουσα κάποιο γνώριμο ήχο , ήταν το κουδούνισμα του τηλεφώνου , έτρεξα προς τον ξύλινο θάλαμο και σήκωσα το ακουστικό

Ακούει Γραμμένη ; Μισώ λεπτό να σας συνδέσω με Αρτοτίνα

Ποιος είναι ρωτάω

Εδώ Αρτοτίνα… να πείτε στο μπάρμπα Νίκο πως ήρθαν τα παιδιά του , και σε δυό ώρες να πάει με το μουλάρι  στο ποτάμι ,είναι εδώ από χτες  αλλά ήταν αδύνατο να έρθουν απ την κακοκαιρία και το τηλέφωνο δεν δούλευε…

Έφυγα τρέχοντας για το σπίτι του μπάρμπα Νίκου και άρχιζα να φωνάζω από μακρυά Μπάρμπα Νίκο δέσε το σκυλί να έρθω μέσα

Έλα πέρασε παιδί μου δεμένο είναι το σκυλί .

Σκούπισα τα χιόνια από τις γαλότσες μου στις ελατήσιες σκούπες που υπήρχαν μπροστά από την πόρτα και μπήκα στο εσωτερικό .

Τον βρήκα να κάθεται στο χαμηλό τραπέζι δίπλα στο αναμμένο τζάκι να ακούει ραδιόφωνο και να ψήνει τον καθιερωμένο σουβλιμά .

Καλώς τα δέχτηκες μπάρμπα Νίκο , πρέπει να πας με το μουλάρι στο ποτάμι να τους φέρεις θα είναι εκεί σε δυό ώρες !!

Πετάχτηκε όρθιος και το πρόσωπο του έλαμπε από τη χαρά του σταυροκοπήθηκε .

Περίμενε εδώ μου λέει να προσέχεις το σουβλιμά , πάω να ταίσω λίγο το μουλάρι και να το σαμαρώσω . Σε λίγο επέστρεψε μαζί με τη γυναίκα του και ήταν η ευτυχία τους  αμέτρητη .

Χριστούγεννα -Πρωτοχρονιά 1969 στη Γραμμένη Οξυά

Χριστούγεννα -Πρωτοχρονιά 1969 στη Γραμμένη Οξυά

Το φθινόπωρο του 1969 οι γονείς μου μετακόμισαν από την Κυδωνιά και έμειναν μόνιμα στη Γραμμένη Οξυά και εγώ πήγα Γυμνάσιο στην Υπάτη.
Όταν έκλεισε το γυμνάσιο για τις διακοπές των Χριστουγένων με τον πατέρα μου και τα αδέρφια μου ήρθαμε στη Γραμμένη Οξυά μέσω Λιδωροκίου. Υπάτη -Λαμία-Λιδωρίκι -Αρτοτίνα και μετά με τα πόδια περίπου 1,5 ώρα.
Η Γραμμένη Οξυά τότε ήταν πολύ ζωντανό χωριό , κάπνιζαν καμμιά πενηνταριά τζάκια και άλλα 30 περίπου στο κάτω χωριό .
Υπήρχαν τρία μαγαζιά του Πολύζου , του Πεντελέου και του Σκούρα
Τις μέρες των γιορτών έρχονταν εκτός από τα γυμνασιόπαιδα και νέοι που δούλευαν στην Αθήνα για να γιορτάσουν οικογενειακά τα Χριστούγεννα .
Τα Χριστούγεννα ήταν η πιο σημαντική γιορτή αφού ήταν συνδεδεμένη με το έθιμο του σφαξίματος των γουρουνιών.
Το χωριό δεν είχε παπά και είχε έρθει ο Παπατσώτας από την Τέρνοβα , παπατρακόσια τον έλεγαν γιατί είχε ταρίφα 300 δραχμές για να λειτουργήσει και ήθελε να έρχεται έφιππος με μουλάρι που θα διέθεταν οι χωριανοί να τον φέρει και να τον ξαναπάει στην Τέρνοβα .Η Τέρνοβα ήταν σχετικά μακρυά περίπου 4 ώρες με τα πόδια. Η λειτουργία ξεκινούσε στις 4 τα ξημερώματα και φέγγοντας σχολούσε.
Είχε βαρυχειμωνιά , χιόνι έριχνε σχεδόν κάθε μέρα και πριν προλάβει να λιώσει το παλιό , έριχνε καινούργιο και κάποιες μέρες δεν μπορούσες ούτε να ξεμυτίσεις από το σπίτι γιατί το χιόνι ερχόταν από παντού , στροβιλιζόμενο , ψιλό , παγωμένο και σφυρίζοντας το λεγόμενο από τους ντόπιους "ανεμοσούρι"
Παραμονή Χριστούγενα είχε μισό μέτρο χιόνι και συχέχιζε το ανεμοσούρι με αμείωτη ένταση , είχε πάει 8 το πρωί και ο ταχυδρόμος (Λαρύγγας) δεν είχε εμφανιστεί , ερχόταν 3 φορές τη βδομάδα έφιππος μεταφέροντας με το μουλάρι του γράμματα και δέματα .Κάποια στιγμή κατά τις 10 εμφανίστηκε μισοπαγωμένος σαν χιονάνθρωπος ..
Ανήμερα τα Χριστούγεννα πρωί-πρωί ξεκινούσαν οι μεγάλοι για το σφάξιμο των γουρουνιών και παίρναν τα σπίτια με τη σειρά και τα παιδιά ακολουθούσαμε τους μεγάλους τάχα για να βοηθήσουμε αλλά δεν θέλαμε να χάσουμε και το γλυκό που κερνούσαν οι σπιτονοικοκυρές .
Συνήθως το ζώο δεμένο με την τριχιά του από το λαιμό το έφερναν οι γυναίκες που τις γνώριζε αφού αυτές το τάιζαν και το φρόντιζαν , τις ακολουθούσε ως την αυλή του σπιτιού, όπου του έριχναν λίγο καλαμπόκι ώστε να του αποσπάσουν την προσοχή ,εκεί το παρέδιδαν κάποιες φορές αποχαιρετώντας το με κλάμματα .
Ένας άντρας αναλάμβανε να το ρίξει κάτω . Περνώντας την τριχιά κάτω από την κοιλιά του ζώου την τραβούσε δυνατά ώστε να τεντώσει και με τα πόδια του στην ράχη του ζώου κατόρθωνε να το ρίξει κάτω με την πλάτη στο χιόνι και έδινε το σύνθημα να το ακινητοποιήσουν οι υπόλοιποι ,τότε κάποιοι έπιαναν τα πίσω πόδια , άλλοι έπιαναν τα αυτιά και ο πρώτος που το είχε ρίξει κάτω έδενε με το σχοινί τα μπροστινά πόδια .Τα ουρλιαχτά και το σκούξιμο έφταναν ως τα Βαρδούσια και μετά από λίγο σιωπή..
Στη συνέχεια τοποθετούσαν το σφαγμένο ζώο πάνω σε καθαρές σκούπες από έλατο και στο στόμα του έβαζαν μισό λεμόνι , ενώ στον κομμένο λαιμό έβαζαν μια πλάκα με δυό τρεις σπίθες και λιβάνι.
Αφού πλέναν όλοι τα χέρια τους με τη σειρά.. .. "Αντε και του χρόνου παχύτερο " εύχονταν στη σπιτονοικοκυρά και εκείνη κερνούσε γλυκά και τσίπουρα σε όσους βοήθησαν .
Η πρωτοχρονιά ήταν μικρότερης σημασίας γιορτή από τα Χριστούγεννα . Υπήρχε το έθιμο του ποδαρικού καθώς και το τάισμα της βρύσης .Οι βρύσες του χωριού είχαν ονόματα "Λεύκα", "Μπόικο" ,"Κορέτσα" κλπ και το κουβάλημα του νερού γινόταν με βαρέλες .
Υπήρχε και το έθιμο να παίζουν χαρτιά συνήθως 31 στα καφενεία παραμονή πρωτοχρονιάς .
Ο καινούργιος χρόνος το 1970 ήταν σημαντική χρονιά , αφού θα ξεκίνησαν οι εργασίες ηλεκτροδότησης και τα επόμενα Χριστούγεννα το χωριό θα είχε παπά και ηλεκτρικό ρεύμα