Χριστούγεννα του 72 στη Γραμμένη Οξυά

Πήγαινα στην Τρίτη Γυμνασίου και όπως κάθε χρόνο ανέβηκα στο χωριό για τις διακοπές.

Παραμονή Χριστούγεννα στη Γραμμένη Οξυά ο καιρός χριστουγενιάτικος , θερμοκρασίες υπό το μηδέν, μισό μέτρο χιόνι και συνεχίζει να πέφτει συνέχεια, στροβιλιζόμενο από τον δυνατό αέρα .

Ο  μπάρμπα Νίκος  ανέβηκε από τα χαράματα στην πλατεία του χωριού ήπιε ένα ζεστό ρακί στο μαγαζί του Πεντελέου , κέρασε και τους συγχωριανούς του που ήταν μαζεμένοι γύρω από την αναμμένη ξυλόσομπα και  περίμεναν την άφιξη του ταχυδρόμου με αγωνία .

Ο ταχυδρόμος ερχόταν από Αρτοτίνα ήταν παντός καιρού και δεν έχανε δρομολόγιο με τίποτα , εκτός από γράμματα μετέφερε και πράγματα με το μουλάρι του . Λόγω της κακοκαιρίας άργησε να φτάσει και όταν κάποτε έφτασε έμοιαζε με χιονάνθρωπο .Αφού ήπιε ένα –δυό  ζεστά τσίπουρα άρχισε τη διανομή . Οι περισσότεροι είχαν κάποιο γράμμα από συγγενικά τους πρόσωπα  , άλλοι είχαν μια Χριστουγεννιάτικη κάρτα ή κάποιο ημερολόγιο ή κάποιο καζαμία από ξενιτεμένους συγχωριανούς .

Ο Πεντελέος βρήκε την ευκαιρία να εκφωνήσει ένα μικρό λογύδριο

« Αγαπητοί συγχωριανοί ο πανάγαθος Θεός να χαρίζει σε όλους υγεία και η γέννηση του θεανθρώπου να διδάσκει σε όλους ταπεινοφροσύνη και το άστρο της Βηθλεέμ να φωτίζει τις καρδιές μας . Καλά Χριστούγεννα –Πεντελέος» 

Ο μπάρμπα Νίκος ρώτησε ξανά και ξανά  τον ταχυδρόμο αν είχε κάποιο γράμμα για εκείνον ,αλλά δεν υπήρχε τίποτα . Η  ελπίδα πως θα έρχονταν τα παιδιά του για να κάνουν μαζί του Χριστούγεννα έσβησε γιατί ήξερε πως κάθε χρόνο του έστελναν  κάποιο γράμμα που του έγραφαν ποια μέρα θα έρθουν και να πάει να τους πάρει απ του Λιάσκα το μύλο με το μουλάρι.

Επήρε την γκλίτσα του , φόρεσε το καπέλο του  και εξήλθε θλιμμένος από το μαγαζί . Έριξε μια βλοσυρή ματιά στον ξύλινο  θάλαμο του τηλεφώνου έβρισε από μέσα του το τηλέφωνο που ήταν χαλασμένο λόγω της κακοκαιρίας και δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τα παιδιά του .Διέσχισε σιωπηλός την χιονισμένη πλατεία , κοντοστάθηκε λίγο όταν έφτασε στον κορμό του μικρού πλάτανου , χτύπησε με την γκλίτσα του τον κορμό του ,κάτι σαν χαιρετισμό , και ύστερα επιτάχυνε πάλι , ενώ το χιόνι συνέχιζε να πέφτει και το ανεμοσούρι είχε γίνει ακόμη πιο έντονο Δεν μπορούσε να αντέξει πως θα έκανε Χριστούγεννα για πρώτη φορά χωρίς τα παιδιά του ..Και είχε κάνει τόσες ετοιμασίες .Είχε θρέψει ολόκληρο γουρούνι που θα πήγαινε χαμένο .. Είχε ανοίξει και το βαρέλι με το καινούργιο κόκκινο κρασί που είχε φτιάξει με πολύ μεράκι.

Ανήμερα Χριστούγεννα, ξημερώνοντας  σχόλασε η εκκλησία και όπως ήταν το έθιμο άρχισε το σφάξιμο των γουρουνιών . Ο καιρός συνέχιζε να είναι χιονιάς , και έριχνε απαλό και στεγνό χιόνι . Ο   μπάρμπα Νίκος ήταν πάντα μπροστάρης σε ετούτη τη χαρά και βοηθούσε στο σφάξιμο ,Αν και εβδομήντα χρόνων  ήταν σχετικά νέος για τα δεδομένα του χωριού αφού οι κάτοικοι και κυρίως οι νέοι είχαν φύγει αναζητώντας την τύχη τους στα αστικά κέντρα ή στην ξενιτιά. Όταν φτάσαμε και στο δικό του σπίτι και αφού τελειώσαμε το σφάξιμο μας κέρασε  η γυναίκα του και ευχηθήκαμε « και του χρόνου παχύτερο». Εκεί τον πήρε το παράπονο . Δεν θα ξαναφτιάξω άλλη χρονιά γουρούνι και ετούτο χαμένο θα πάει , ποιος θα το φάει τόσο κρέας αφού δεν ήρθε κανένας , όσο μπορέσω θα το κάνω λουκάνικα.. Κανείς δεν μίλησε όλοι καταλάβαιναν πόσο ήταν πικραμένος .

Προς το μεσημέρι ο καιρός είχε γλυκάνει κάπως και ανέβηκα προς την πλατεία , το μαγαζί ήταν κλειστό αλλά άκουσα κάποιο γνώριμο ήχο , ήταν το κουδούνισμα του τηλεφώνου , έτρεξα προς τον ξύλινο θάλαμο και σήκωσα το ακουστικό

Ακούει Γραμμένη ; Μισώ λεπτό να σας συνδέσω με Αρτοτίνα

Ποιος είναι ρωτάω

Εδώ Αρτοτίνα… να πείτε στο μπάρμπα Νίκο πως ήρθαν τα παιδιά του , και σε δυό ώρες να πάει με το μουλάρι  στο ποτάμι ,είναι εδώ από χτες  αλλά ήταν αδύνατο να έρθουν απ την κακοκαιρία και το τηλέφωνο δεν δούλευε…

Έφυγα τρέχοντας για το σπίτι του μπάρμπα Νίκου και άρχιζα να φωνάζω από μακρυά Μπάρμπα Νίκο δέσε το σκυλί να έρθω μέσα

Έλα πέρασε παιδί μου δεμένο είναι το σκυλί .

Σκούπισα τα χιόνια από τις γαλότσες μου στις ελατήσιες σκούπες που υπήρχαν μπροστά από την πόρτα και μπήκα στο εσωτερικό .

Τον βρήκα να κάθεται στο χαμηλό τραπέζι δίπλα στο αναμμένο τζάκι να ακούει ραδιόφωνο και να ψήνει τον καθιερωμένο σουβλιμά .

Καλώς τα δέχτηκες μπάρμπα Νίκο , πρέπει να πας με το μουλάρι στο ποτάμι να τους φέρεις θα είναι εκεί σε δυό ώρες !!

Πετάχτηκε όρθιος και το πρόσωπο του έλαμπε από τη χαρά του σταυροκοπήθηκε .

Περίμενε εδώ μου λέει να προσέχεις το σουβλιμά , πάω να ταίσω λίγο το μουλάρι και να το σαμαρώσω . Σε λίγο επέστρεψε μαζί με τη γυναίκα του και ήταν η ευτυχία τους  αμέτρητη .

Χριστούγεννα -Πρωτοχρονιά 1969 στη Γραμμένη Οξυά

Χριστούγεννα -Πρωτοχρονιά 1969 στη Γραμμένη Οξυά

Το φθινόπωρο του 1969 οι γονείς μου μετακόμισαν από την Κυδωνιά και έμειναν μόνιμα στη Γραμμένη Οξυά και εγώ πήγα Γυμνάσιο στην Υπάτη.
Όταν έκλεισε το γυμνάσιο για τις διακοπές των Χριστουγένων με τον πατέρα μου και τα αδέρφια μου ήρθαμε στη Γραμμένη Οξυά μέσω Λιδωροκίου. Υπάτη -Λαμία-Λιδωρίκι -Αρτοτίνα και μετά με τα πόδια περίπου 1,5 ώρα.
Η Γραμμένη Οξυά τότε ήταν πολύ ζωντανό χωριό , κάπνιζαν καμμιά πενηνταριά τζάκια και άλλα 30 περίπου στο κάτω χωριό .
Υπήρχαν τρία μαγαζιά του Πολύζου , του Πεντελέου και του Σκούρα
Τις μέρες των γιορτών έρχονταν εκτός από τα γυμνασιόπαιδα και νέοι που δούλευαν στην Αθήνα για να γιορτάσουν οικογενειακά τα Χριστούγεννα .
Τα Χριστούγεννα ήταν η πιο σημαντική γιορτή αφού ήταν συνδεδεμένη με το έθιμο του σφαξίματος των γουρουνιών.
Το χωριό δεν είχε παπά και είχε έρθει ο Παπατσώτας από την Τέρνοβα , παπατρακόσια τον έλεγαν γιατί είχε ταρίφα 300 δραχμές για να λειτουργήσει και ήθελε να έρχεται έφιππος με μουλάρι που θα διέθεταν οι χωριανοί να τον φέρει και να τον ξαναπάει στην Τέρνοβα .Η Τέρνοβα ήταν σχετικά μακρυά περίπου 4 ώρες με τα πόδια. Η λειτουργία ξεκινούσε στις 4 τα ξημερώματα και φέγγοντας σχολούσε.
Είχε βαρυχειμωνιά , χιόνι έριχνε σχεδόν κάθε μέρα και πριν προλάβει να λιώσει το παλιό , έριχνε καινούργιο και κάποιες μέρες δεν μπορούσες ούτε να ξεμυτίσεις από το σπίτι γιατί το χιόνι ερχόταν από παντού , στροβιλιζόμενο , ψιλό , παγωμένο και σφυρίζοντας το λεγόμενο από τους ντόπιους "ανεμοσούρι"
Παραμονή Χριστούγενα είχε μισό μέτρο χιόνι και συχέχιζε το ανεμοσούρι με αμείωτη ένταση , είχε πάει 8 το πρωί και ο ταχυδρόμος (Λαρύγγας) δεν είχε εμφανιστεί , ερχόταν 3 φορές τη βδομάδα έφιππος μεταφέροντας με το μουλάρι του γράμματα και δέματα .Κάποια στιγμή κατά τις 10 εμφανίστηκε μισοπαγωμένος σαν χιονάνθρωπος ..
Ανήμερα τα Χριστούγεννα πρωί-πρωί ξεκινούσαν οι μεγάλοι για το σφάξιμο των γουρουνιών και παίρναν τα σπίτια με τη σειρά και τα παιδιά ακολουθούσαμε τους μεγάλους τάχα για να βοηθήσουμε αλλά δεν θέλαμε να χάσουμε και το γλυκό που κερνούσαν οι σπιτονοικοκυρές .
Συνήθως το ζώο δεμένο με την τριχιά του από το λαιμό το έφερναν οι γυναίκες που τις γνώριζε αφού αυτές το τάιζαν και το φρόντιζαν , τις ακολουθούσε ως την αυλή του σπιτιού, όπου του έριχναν λίγο καλαμπόκι ώστε να του αποσπάσουν την προσοχή ,εκεί το παρέδιδαν κάποιες φορές αποχαιρετώντας το με κλάμματα .
Ένας άντρας αναλάμβανε να το ρίξει κάτω . Περνώντας την τριχιά κάτω από την κοιλιά του ζώου την τραβούσε δυνατά ώστε να τεντώσει και με τα πόδια του στην ράχη του ζώου κατόρθωνε να το ρίξει κάτω με την πλάτη στο χιόνι και έδινε το σύνθημα να το ακινητοποιήσουν οι υπόλοιποι ,τότε κάποιοι έπιαναν τα πίσω πόδια , άλλοι έπιαναν τα αυτιά και ο πρώτος που το είχε ρίξει κάτω έδενε με το σχοινί τα μπροστινά πόδια .Τα ουρλιαχτά και το σκούξιμο έφταναν ως τα Βαρδούσια και μετά από λίγο σιωπή..
Στη συνέχεια τοποθετούσαν το σφαγμένο ζώο πάνω σε καθαρές σκούπες από έλατο και στο στόμα του έβαζαν μισό λεμόνι , ενώ στον κομμένο λαιμό έβαζαν μια πλάκα με δυό τρεις σπίθες και λιβάνι.
Αφού πλέναν όλοι τα χέρια τους με τη σειρά.. .. "Αντε και του χρόνου παχύτερο " εύχονταν στη σπιτονοικοκυρά και εκείνη κερνούσε γλυκά και τσίπουρα σε όσους βοήθησαν .
Η πρωτοχρονιά ήταν μικρότερης σημασίας γιορτή από τα Χριστούγεννα . Υπήρχε το έθιμο του ποδαρικού καθώς και το τάισμα της βρύσης .Οι βρύσες του χωριού είχαν ονόματα "Λεύκα", "Μπόικο" ,"Κορέτσα" κλπ και το κουβάλημα του νερού γινόταν με βαρέλες .
Υπήρχε και το έθιμο να παίζουν χαρτιά συνήθως 31 στα καφενεία παραμονή πρωτοχρονιάς .
Ο καινούργιος χρόνος το 1970 ήταν σημαντική χρονιά , αφού θα ξεκίνησαν οι εργασίες ηλεκτροδότησης και τα επόμενα Χριστούγεννα το χωριό θα είχε παπά και ηλεκτρικό ρεύμα

Τα σχολεία της δεκαετίας του 1960 στην ορεινή Ναυπακτία

Τα σχολεία της δεκαετίας του 1960  στην ορεινή  Ναυπακτία

Η καμπάνα που χτυπούσε κάθε πρωί κατά τις 8 από Δευτέρα έως Σάββατο   , λίγο πριν αρχίσει το μάθημα, και κάποιες φορές ήταν το ξυπνητήρι μας … τρέχαμε το χειμώνα κρατώντας πάντα κι ένα ξύλο στο χέρι για τη σόμπα του σχολείου.

Οι επιμελητές πήγαιναν από τα χαράματα για να ανάψουν τη σόμπα , να χτυπήσουν την καμπάνα , να φροντίσουν για την καθαριότητα του σχολείου

και φυσικά να φέρουν φρέσκες βέργες από κρανιά γιατί όλο και κάποιες έσπαγαν από την πολλή χρήση ..

Το  απόγευμα κατά τις 4-6 ξαναπηγαίναμε στο σχολείο Το Σάββατο δεν πηγαίναμε το απόγευμα .

Τα σχολεία στα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας  ήταν μονοθέσια ή διθέσια και  το κτίριο που στεγαζόντουσαν ήταν συνήθως το πιο επιβλητικό κτίσμα κάθε χωριού μετά την εκκλησία .. 

Ο σχολικός εξοπλισμός περιλάμβανε : Μαυροπίνακα , κιμωλίες , παραδοσιακά ξύλινα θρανία  με ενσωματωμένο κάθισμα και αυλάκι για μολύβια και στυλό , ξυλόσομπα , αμμοδοχείο , αριθμητήριο και στους τοίχους ήταν κρεμασμένες κάποιες εικόνες ηρώων  του 21 και φυσικά στο κέντρο η φωτογραφία του Βασιλιά ..

 Το διάβασμα γινόταν τις χειμωνιάτικες νύχτες με το λιγοστό φως του λύχνου ή των ξύλων με ρετσίνι που έκαναν φλόγα στο τζάκι. Τη λάμπα την είχαμε για τις γιορτές..

Πήγα στην πρώτη δημοτικού το 1963 , τη χρονιά που καταργήθηκε ο κονδυλοφόρος και το μελανοδοχείο. Ευτυχώς γιατί  τα είχα πάρει από φόβο αφού έβλεπα τι τραβούσε ο αδερφός μου και ειδικά αν καμιά φορά χυνόταν το μελάνι .Η πλάκα είχε καταργηθεί λίγα χρόνια νωρίτερα ..

Το έργο του δάσκαλου ήταν σύνθετο και επίπονο. Είχε συνήθως έξι τάξεις να διδάξει με αριθμό παιδιών από είκοσι έως σαράντα 

Ο δάσκαλος έπρεπε να οργανώσει την δουλειά του κατά τέτοιο τρόπο ώστε όλες οι τάξεις να απασχολούνται κατά τις διδακτικές ώρες. Τα περισσότερα μαθήματα, όπως η Ανάγνωση και η Αριθμητική ήταν διαφορετική στην κάθε τάξη. Σε ορισμένα μαθήματα γινόταν συνδιδασκαλία της 3ης με την 4η και της 5ης με την 6η.
Αυτό το σύστημα ωφελούσε τους καλούς μαθητές οι οποίοι παρακολουθούσαν και τα μαθηματικά μεγαλύτερων τάξεων 
Πολλές φορές ο δάσκαλος χρησιμοποιούσε τα μεγάλα και επιμελή παιδιά σαν βοηθούς του με σκοπό να παρακολουθούν την εξέλιξη των εργασιών που είχαν δοθεί και να ενισχύουν τα παιδιά των μικρότερων τάξεων 

Οι  περισσότεροι μαθητές  γίναμε καλλιγράφοι διότι οι δάσκαλοι έδιναν μεγάλη σημασία στην καλλιγραφία και στην ορθογραφία ..

Όταν ο δάσκαλος συναντούσε τους γονείς αφού μιλούσαν λίγο για την απόδοση των παιδιών η συνομιλία είχε πάντα τον ίδιο επίλογο

«ξύλο δάσκαλε μην τα λυπάσαι» .

Είναι αλήθεια πως έπεφτε πάρα πολύ ξύλο συνήθως με τη βέργα την κρανίσια και πρήζονταν οι παλάμες και γίνονταν κατακόκκινες.

Εκδρομές πηγαίναμε τακτικά σε μέρη που υπήρχαν ελεύθερες λάκες για να παίξουμε μπάλα .Με πρωτοβουλία των δασκάλων γινόντουσαν εκδρομές με συμμετοχή δύο ή περισσότερων σχολείων από διαφορετικά χωριά  .

Την άνοιξη του  1967 πήγαμε  εκδρομή με το δημοτικό σχολείο Κυδωνιάς στη θέση  Καστανιά όπου συναντηθήκαμε με το Δημοτικό σχολείο Ελατόβρυσης  , στην εκδρομή είχαν πάρει μέρος και οι γονείς και έγινε μεγάλο γλέντι .

Στην αρχή της δεκαετίας του 60 είχε γίνει εκδρομή στη θέση Άγιοι Απόστολοι όπου συναντήθηκαν τα δημοτικά σχολεία Κυδωνιάς και Γραμμένης Οξυάς .

Οι δάσκαλοι εκτός απ τα μαθήματα μάθαιναν στα παιδιά , τραγούδια , παραδοσιακούς χορούς  , γυμναστική , χειροτεχνία .Οργάνωναν  γυμναστικές επιδείξεις  καθώς και σχολικές γιορτές  την 25^η Μαρτίου καθώς και στην λήξη της σχολικής χρονιάς .

Όσοι μαθητές έπαιρναν «ενδεικτικό» προβιβάζονταν στην επόμενη τάξη , οι μαθητές της έκτης έπαιρναν απολυτήριο ..

Τη δεκαετία του 60 λειτουργούσαν συσσίτια. το συσσίτιο περιλάμβανε ζεστό γάλα (σκόνη), κασέρι και βούτυρο σε κονσέρβες (αυτό το βούτυρο ήταν ο εφιάλτης μας , δεν πήγαινε κάτω με τίποτα) . Τα κύπελα που χρησιμοποιούσαμε για να πίνουμε γάλα ήταν κυρίως κονσερβοκούτια ..
Δάσκαλοι που πέρασαν από το Δημοτικό σχολείο Κυδωνιάς 
Δημήτρης Κατσάνος , ήταν από την Κυδωνιά
Δημήτρης Νικολόπουλος 
Γρηγόρης Αθανασίου από τη Γραμμένη Οξυά (1957-1961)
Χρηστιάς ο οποίος στη συνέχεια έγινε μαθηματικός
Θεοφάνης Παπαγεωργίου ,από την Κυδωνιά 
Στη συνέχεια  ανέλαβε δάσκαλος Κυδωνιάς ο Αθανάσιος Καραγιάννης που ήταν από τον Πλάτανο Ναυπακτίας

Στη Γραμμένη Οξυά διετέλεσαν  δάσκαλοι οι

Σφυρής 

Χαρίλαος Μητσόπουλος

Ιωάννης Βλάχος

Παναγιωτακόπουλος  και η γυναίκα του

Θεοχαρόπουλος , Γκούρλης , Μπακάλης

Ο τελευταίος δάσκαλος ήταν ο αδερφός μου Ευθύμιος Μπατσαούρας ο οποίος στη συνέχεια πήγε στον Άγιο Δημήτριο και μετά στα Βελβίτσενα ..

Στο φως του λύχνου

Εν Κυδωνέα Δεκέμβριος του 1968 κάπου ανάμεσα Αγίου Νικολάου και Χριστούγεννα
Στην 6η δημοτικού πηγαίναμε 4 παιδιά , δύο παιδιά (αγόρια) εγώ και ο Αντρέας και δύο Κορίτσια η Γεωργία και η Μαρία .
Τα αγόρια τα καταφέρναμε καλά στα μαθηματικά και λύναμε τα προβλήματα που μας έβαζε ο δάσκαλος και στη συνέχεια τα δίναμε και στα κορίτσια και αυτό γινόταν μόνιμα.
Ένα απόγευμα που χιόνιζε αφού παίξαμε χιονοπόλεμο με τον Αντρέα μας ήρθε η φαεινή ιδέα , να μην δώσουμε τις λύσεις των ασκήσεων στα κορίτσια προσποιούμενοι πως τάχα δεν μπορέσαμε να τις λύσουμε .
Τα καημένα τα κορίτσια πήγαιναν χιονοκόβοντας από το ένα σπίτι στο άλλο εκλιπαρώντας να τους δώσουμε τις λύσεις γιατί αλλιώς θα τις έτρωγαν την άλλη μέρα αλλά εμείς ανένδοτοι..Νύχτωσε για τα καλά και τα κορίτσια συνέχισαν το δρομολόγιο Γιάννης-Αντρέας κλαίγοντας και παρακαλώντας .Κάποια στιγμή έπεσαν πάνω στο δάσκαλο που επέστρεφε σπίτι του ..Τις ρώτησε γιατί κλαίνε και του είπαν τι τους κάναμε ..τις καθησύχασε και τις έστειλε σπίτια τους ..
Την άλλη μέρα μας έριξε ένα Σουλτάν μερεμέτ με τη βέργα και πρίστηκαν τα χέρια μας.. και ως επίλογο μας ξεκλάρισε και λίγο τα αυτιά που έγιναν σαν κόκινες πιπεριές , ευτυχώς που είχε χιόνι και γλυτώσαμε τα πετραδάκια στα γόνατα μέχρις αιματοχυσίας ..Στο τέλος μας έβαλε να γράψουμε τιμωρία 1000 φορές πως δεν θα φέρομαι άσχημα στους συμμαθητές μου ..
Το  απόγευμα ήταν δύσκολο ,έγραφα αδιάκοπα μέχρι ως το βράδυ αλλά τελειωμό δεν είχε η τιμωρία . Όταν νύχτωσε κάθισα στο παραγώνι και συνέχισα να γράφω στο φώς του λύχνου ..οι υπόλοιποι έπεσαν για ύπνο , εγώ συνέχισα να γράφω την τιμωρία ..Κάποια στιγμή σώθηκε το πετρέλαιο και ο λύχνος έσβησε , αλλά εγώ συνέχισα να γράφω στο φως των δαυλιών και γέμιζα σελίδες που τις έβγαζα από το μέσον του τετραδίου , εκεί με πήρε ο ύπνος  και κάποια στιγμή η φωτιά έσβησε.
Το πρωί κατά τις 5 σηκώθηκε ο πατέρας μου και καθάρισε το τζάκι από τις στάχτες και προσπάθησε να ανάψει φωτιά όπως κάθε πρωί ..Πήρε κάποια προσανάματα και δοκίμασε να ρίξει λίγο πετρέλαιο από το λύχνο αλλά δεν είχε μείνει ούτε σταγόνα και τότε πήρε κάποια χαρτιά που βρήκε παρατημένα στο παραγώνι , ήταν οι τιμωρίες μου ..και έκαναν καλή δουλειά ..
Το πρωί κατά τις 8 χτυπούσε η καμπάνα για να πάμε σχολείο ..σηκώθηκα ετοιμάστηκα ..αναζήτησα την τιμωρία και βρήκα μόνο τα μισά χαρτιά , ρώτησα τον πατέρα μου μήπως τα είδα και μου είπε πως έγιναν προσανάμματα ..
Ξεκίνησα για το σχολείο με βαρυά καρδιά , πήρα ένα ξύλο για τη σόμπα του σχολείου , κάθε πρωί παίρναμε μαζί μας και ένα ξύλο ..Στο δρόμο παρακαλούσα να μην μετρήσει ο δάσκαλος πόσες φορές έγραψα την τιμωρία ..Άφησα την τιμωρία στην έδρα αλλά ο δάσκαλος εκείνη τη μέρα ήταν στις καλές του και μας έβγαλε στο προαύλιο να παίξουμε χιονοπόλεμο , φτιάξαμε και ένα χιονάνθρωπο ..

Βεντούζες

Βεντούζες

Βεντούζες μια αρχαία θεραπευτική μέθοδος 
Οι πρώτες αναφορές στη συγκεκριμένη μέθοδο υπάρχουν στα κείμενα του Ιπποκράτη. Τον 19ο αιώνα οι βεντούζες δέχτηκαν σκληρή κριτική από την ιατρική κοινότητα, τις τελευταίες δεκαετίες όμως έχουν ξαναανακαλυφθεί οι θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Στα ορεινά χωριά ήταν αρκετά διαδεδομένες, ως βασικός τρόπος αντιμετώπισης του κρυολογήματος και της γρίπης. Ο κλασικός τρόπος που εφαρμόζονται οι βεντούζες είναι με μικρά ή μεγάλα ποτήρια τα οποίαθερμαίνονται με ένα φλεγόμενο πιρούνι στο οποίο έχει τοποθετηθεί βαμβάκι με οινόπνευμα (σαν στουπί). Αμέσως τοποθετούνται πάνω στο δέρμα, συνήθως στην πλάτη, με αποτέλεσμα το δέρμα να φουσκώνει. Αφού μείνουν για λίγα δευτερόλεπτα, αφαιρούνται και στη συνέχεια γίνεται μασάζ με οινόπνευμα ..
Οι πιο παλιοί θα θυμούνται τη θεραπεία του κρυολογήματος με τη μέθοδο της ... βεντούζας!
Ήταν ενδιαφέρον θέαμα να βλέπεις τα ποτήρια να ανεβοκατεβαίνουν ρυθμικά και να απολαμβάνεις τη μουσική τους όταν κολλάνε και ξεκολλάνε στην πλάτη κάποιου άλλου , το κακό είναι πως μετά από λίγο ερχόταν και η σειρά σου !!!
Μια σύντομη περιγραφή της τεχνικής
Σχετικά εργαλεία:
Ένα ή περισσότερα γυάλινα ποτήρια
Πηρούνι τυλιγμένο με μπαμπάκι, βουτηγμένο στο οινόπνευμα.
Αναπτήρας.
Εκτέλεση:
Κρατώντας το πηρούνι, ανάβουμε το μπαμπάκι.
Κρατώντας το ποτήρι ανάποδα το τοποθετούμε στιγμιαία πάνω απ τη φωτιά ώστε να θερμάνουμε λίγο τον περιεχόμενο αέρα με πολύ προσοχή ώστε να μην υπερθερμανθούν τα τοιχώματα των ποτηριών. Στη συνέχεια κολλάμε το ποτήρι στην πλάτη του ξαπλωμένου ..Παρατηρούμε ότι το ποτήρι "ρουφάει" σταδιακά την περιοχή της πλάτης, δημιουργώντας υπεραιμία..μετά από λίγο ξεκολλάμε το ποτήρι και επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία
ΠΡΟΣΟΧΗ μην επιχειρήσετε να κάνετε το πείραμα έχουν συμβεί πολλά ατυχήματα!!

Χριστούγεννα 1964 στην Κυδωνιά

Χριστούγεννα 1964 στην Κυδωνιά

Παραμονή Χριστουγέννων 1965 πήγαινα στην 3η δημοτικού , τα μισά παιδιά(αγόρια) του δημοτικού κάπου 6 άτομα ξεκινήσαμε πολύ πριν ξημερώσει να πούμε τα κάλαντα στα περίπου σαράντα νοικοκυριά του χωριού , οι άλλοι μισοί θα πήγαιναν να πούνε τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς . Έριχνε χιόνι που είχε ανέβει κάπου σαράντα πόντους και είχαν εξαφανιστεί τα στενά δρομάκια που ένωναν τα σοκάκια του χωριού . Ξεκινήσαμε  από τα σπίτια που ήταν στην κορυφή του χωριού και καταλήξαμε στα σπίτια που ήταν κάτω από τον Αη Νικόλα . Ευτυχώς μας γνώριζαν τα σκυλιά και δεν μας ορμούσαν αν. Σε κάθε σπίτι καθαρίζαμε τις γαλότσες μας από τα χιόνια στις σκούπες από έλατο που είχαν βάλει για αυτή τη δουλειά και μετά μπαίναμε στο εσωτερικό δωμάτιο που έκαιγε το τζάκι και  αρχίζαμε ..Καλήν ημέραν άρχοντες αν είναι ορισμός σας… συνήθως μας έδιναν τάληρα αλλά που και που που μας έδιναν και κανα εικοσάρικο ασημένιο αλλά και τρύπιες δεκάρες και εικοσάρες ...μας κερνούσαν γλυκά κουραμπιέδες ή μπακλαβάδες ή τηγανίτες  Συγκεντρώσαμε 110 δραχμές ..

Μετά τη μοιρασιά επέστρεψα σπίτι , είχε ξημερώσει για τα καλά και το χιόνι συνέχισε να πέφτει ..Πήρα 2 πλάκες και δυό πέτρες και την κλαδευτήρα και διασχίζοντας το χιόνι έφτασα κοντά στο ρέμμα που και εντόπισα μια μεγάλη φτελιά που στη βάση του κορμού της δεν υπήρχε χιόνι ..εκεί έστησα τη μία σκανταλιά και λιγο μακρύτερα έστησα τη δεύτερη κάτω από ένα κέδρο..έβαλα λίγο ψωμί καλαμποκίσιο για δόλωμα και απομακρύνθηκα ..σε λίγο που επέστρεψα βρήκα δυό κοτσύφια κάτω από τις πλάκες ..Η μέρα ήταν ιδανική για αγκίστρια αλλά δεν είχαμε ...περιμέναμε τον πατέρα να έρθει από το Μεσολόγγι και να μας φέρει για να μπορέσουμε να πιάσουμε αρκετά πουλιά ,τσίχλες, κοτσύφια  και κιργιαρίνες ..

Ο πατέρας πήγαινε στο Μεσολόγγι κάθε χρόνο τέτοια εποχή για να μαζέψει ελιές και να βγάλουμε το λάδι της χρονιάς .Συνήθως επέστρεφε λίγο πριν τα Χριστούγεννα μαζί με κάποια δοχεία λάδι που τα άφηνε στην Αρτοτίνα και ο ίδιος συνέχιζε με τα πόδια προς την Κυδωνιά ,φορτωμένος το σακούλι του με διάφορα δώρα πχ πορτοκάλια , καραμέλες , καφέ , ζάχαρη , άσπρο ψωμί ..Το μονοπάτι προς Κυδωνιά στενό και απόκρυμνο ..Κάποια μέρα θα πήγαινε με το γαιδούρι να μεταφέρει τα δοχεία με το ελαιόλαδο ..Εμείς παρακαλούσαμε τον Αη Βασίλη να μας φέρει «πορτοκάλια» ή «άσπρο ψωμί» .Εκείνη τη χρονιά άργησε να γυρίσει , συνήθως ήθελε να είναι σπίτι τη μέρα που θα έλεγαν τα παιδιά τα κάλαντα ..

Αφού βοηθήσαμε τη μάνα στη μεταφορά νερού από τη βρύση της πλατείας αν και το περισσότερο το μετέφερε εκείνη με τη βαρέλα της ..Χρειαζόμασταν πολύ νερό εκείνη τη μέρα αφού έπρεπε να κάνουμε και μπάνιο ..Εβγάλαμε λίγο έξω τα γίδια ως το ρέμα για να πιούνε νερό και μετά τους βάλαμε τριφύλι στα παχνιά  και σκούπες από έλατο , εφάγαμε για μεσημέρι λίγο χαλβά με ψωμί που τον αγοράσαμε με τα λεφτά που πήραμε από τα κάλαντα ..Μας άρεσε ο τραχανάς αλλά ήταν ακόμη νηστεία και ανήμερα Χριστούγεννα θα μεταλαβαίναμε ..Προς το απόγευμα το χιόνι έπεφτε πιο αραιά και το νερό στο μεγάλο καζάνι είχε ζεσταθεί και είχε φτάσει η ώρα να κάνουμε μπάνιο ..Θέρμανση υποτυπώδης ποιος ήθελε να κάνει μπάνιο με αυτό το κρύο ..Μας ξεγέλασε με διάφορα κόλπα η μάνα μου ..πως αν έρθει το βράδυ ο πατέρας όποιον είναι βρώμικος δεν θα του δώσει καραμέλες κλπ .και διάφορα άλλα που λένε οι μανάδες για να ξεγελούν τα μικρά παιδιά ..Το μπάνιο ήταν υπερπολυτελείας ..μιά σκάφη ξύλινη όλη κι όλη ..

Όταν η μάνα τέλειωσε μας έβαλε για ύπνο στο δωμάτιο με το τζάκι που ήταν αναμμένο.. Έπρεπε να ξυπνήσουμε νωρίς κατά τις 4 το πρωί να πάμε στη εκκλησία , στον παλιό Αη Νικόλα στη Χριστουγενιάτικη λειτουργία και να κοινωνήσουμε και έτσι μας έβαλε πολύ νωρίς να κοιμηθούμε ..όσο για κρεββάτι , ευτυχώς το πάτωμα ήταν ξύλινο και για σκεπάσματα ήταν δικής μας παραγωγής ..τραγοβέλεντζες είχαμε αφού είχαμε δικά μας καμμιά εικοσαριά γίδια και η μάνα ήταν τεχνίτρα καλή στον Αργαλειό..

Στη συνέχεια η μάνα συνέχισε τις δουλειές που ήταν το φούρνισμα ψωμιού και γλυκών (μπακλαβά) σε συνθήκες δύσκολες και είχε το νου της μην σβήσει η φωτιά ή μην ξεσκεπαστούμε ..μάλλον έμεινε ξάγρυπνη όλη νύχτα ..

Όταν χτύπησε η πρώτη καμπάνα άρχισε η διαδικασία αφύπνισης , ευτυχώς το βράδυ είχε επιστρέψει ο πατέρας και όταν το πήραμε είδηση πεταχτήκαμε όλοι όρθιοι και πήγαμε στην εκκλησία ..

Ξημερώνοντας γυρίσαμε σπίτι , ευτυχώς ο πατέρας είχε φέρει αγκίστρια και άρχισε να τα συναρμολογεί ..σε λίγο ήταν έτοιμα ..και είχαμε μεγάλη επιτυχία , πιάσαμε πάνω από τριάντα πουλιά ..Μιας και δεν είχαμε γουρούνι  εκείνη τη χρονιά σφάξαμε ένα κόκορα αλλά και τις επόμενες μέρες δεν μας έλλειψε το κρέας γιατί τα αγκίστρια έκαναν χρυσές δουλειές!! 

" μου η ήρθε ο ουρανός σφοντύλι"

Τι σημαίνει η έκφραση " μου η ήρθε ο ουρανός σφοντύλι"

Το αδράχτι ήταν ένα κυλινδρικό ξύλο που έμοιαζε με λαμπάδα και γύρω του οι γνέστρες τύλιγαν το νήμα . στο κάτω άκρο του αδραχτιού έμπαινε ένα στρογγυλό και βαρύ σώμα κωνικού σχήματος , "το σφοντύλι" με τέτοιο τρόπο ώστε το σύστημα «Αδράχτι- σφοντύλι» να μοιάζει σαν μια μεγάλη σβούρα .Δίνοντας μια αρχική ροπή στο αδράχτι ή «σβούρα» περιστρέφεται και τυλίγεται το νήμα ..Οι γιαγιάδες μας είχαν αποκτήσει τεράστια δεξιοτεχνία στο πέταγμα του αδραχτιού ώστε το νήμα να τυλίγεται σχεδόν αυτόματα ..Πολλές φορές τα παιδιά αφαιρούσαν το σφοντύλι για να παίξουν τα ίδια αφού τους άρεσε να το περιστρέφουν .
Αν καμιά φορά κάποιος ζαλίζεται και βλέπει τα πάντα γύρω του να περιστρέφονται λέμε "του ήρθε ο ουρανός σφοντύλι "